رابطه معکوس نرخ مصرف و ذخیره آب در کشور؛ آمار تکان‌دهنده در زمینه «آب»

صبحانه پرس-سرویس اجتماعی- مشاور معاون اول رئیس جمهوری در امور آب و کشاورزی با بیان این که آمارهای مربوط به آب و کشاورزی تکان‌دهنده هستند، گفت: باید کشاورز و صنعتگر خود را مطلع کنیم دیگر مثل 15 سال قبل حق فکر کردن به میزان آب را هم ندارند، زیرا آن شرایط تمام شده و تصور شرایط قبلی به‌طور کلی باطل است. 

 

عیسی کلانتری اظهار کرد: امروز مساله آب و کمبود آن مختص به اصفهان و زاینده‌رود نیست، بلکه همه کشور با مشکل کمبود آب روبه‌رو است. دریاچه ارومیه، تالاب هورالعظیم، بختگان، هامون و گاوخونی خشک و حتی تالاب‏های استان گیلان نیز در حال خشک شدن هستند، این در حالی است که گیلان بارشی حدود هزار میلی متری در سال دارد. وی با بیان اینکه در بیش از 10 سال گذشته بررسی بلندمدت میزان بارش عدد 248 میلی متر را برای کشور نشان می‏داد، اما از 10 سال پیش تاکنون این عدد بلندمدت به کمتر از 200 میلی‏متر رسیده است، افزود: این موضوع یعنی 20 درصد بارندگی‏ها طی این سال‏ها کم شده است و 1.5 درجه نیز به گرمای هوا افزوده شده و در نتیجه 100 میلی متر تبخیر افزایش پیدا کرده است. 

 

دبیرکل خانه کشاورز ایران با اشاره به اینکه کشور با مشکلات آبی روبه‌رو است، اما هنوز مسوولان، مردم و کشاورزان عادت اسراف و مصرف بیش از حد خود را ترک نکرده‏ اند، ادامه داد: انگار نه انگار که این کشور مشکل کمبود آب دارد. امروز میانگین بارش کمتر از 200 میلی‏متر است، درحالی‌که در جهان متوسط بارش 800میلی متر است و این یعنی ایران نسبت به متوسط جهان فقط یک چهارم بارش‏ها را داشته است. 

کلانتری تصریح کرد: باید از همان سال 61 که طبق قانون، آب دولتی شد همه به مدیریت آب پی می‏بردند، چراکه سال‏ها است که مهمترین مشکل این کشور آب بوده و هست. تا زمانی که آب در دست مردم بود مدیریت مصرف حساب و کتاب داشت، اما از آن سال تاکنون تراز آب هر روز منفی‏تر از گذشته می‏شود. 

 

وی تاکید کرد: در سال 1360 آب‏های تجدیدپذیر کشور 132میلیارد مترمکعب بود، اما اکنون میزان آب‏های تجدیدپذیر کشور به کمتر از 88 میلیارد متر مکعب رسیده است و این یعنی 45 میلیارد مترمکعب قدرت آبی کشور کاهش پیدا کرده، اما میزان مصرف نسبت به سال 60، دو برابر شده است.

دبیر خانه کشاورز کشور اظهار کرد: این آمار نه هشداردهنده بلکه تکان‌دهنده است و جالب است بدانید که دیگر آب به میزان گذشته برنمی‏گردد. پس باید کمبود آب را مدیریت کنیم. 

 

کلانتری ادامه داد: به مردم مشهد از اینجا اعلام می‏کنم که با درختان خیابان‌های شهر عکس یادگاری بگیرید چراکه 20 سال دیگر مشهد با این روند هیچ درختی نخواهد داشت، چراکه مصرف آب در مشهد معادل 142 درصد از قدرت آبی است؛ این در حالی است که این میزان فقط باید 40 درصد باشد. 

 

وی گفت: در ارومیه، دریاچه ارومیه خشک شد و در اصفهان، زاینده رود خشک شد، ولی در برخی نقاط کشور این خشکی در سطح زمین مشخص نیست و از زیر منابع آبی در حال نابودی هستند. هیچ‌یک از تالاب‏های 40 گانه کشور وضعیت خوبی ندارد و بزرگ‌ترین رودخانه‏ های کشور از سفیدرود تا کارون خشک خواهند شد. گیلان به‌عنوان یکی از استان‏های پر آب کشور در معرض تهدید آبی قرار دارد و این یعنی مطالبه اصلی مردم این استان تقریبا آب شده است. 

 

مشاور معاون اول رئیس جمهوری در امور آب و کشاورزی با انتقاد نسبت به برنامه‏ های 5 ساله توسعه در کشور و نبود سیستم برنامه کاهش مصرف اظهار کرد: برنامه‌ریزان کشور هنوز باور نکرده ‏اند که دیگر آبی وجود ندارد، 60 سال پیش سرانه آب هر ایرانی هفت هزار لیتر بود، ولی این میزان امروز به 1100 لیتر در کشور و 700 لیتر در شهرهای بزرگ و پر جمعیت رسیده است و این یعنی فرو رفتن در یک بحران کامل. 

کلانتری با اشاره به اینکه مردم اصفهان اگر به فکر خودشان نباشند کسی به فکر آنها نخواهد بود، گفت: زاینده‌رود باید توسط خود زاینده‌رودی‏ها احیا شود. آبی در هیچ کجای کشور وجود ندارد که به زاینده‌رود بیاید، بوی تعفن کارون اهواز را به هم ریخته است. از خلیج‌فارس و خزر نیز آبی به هیچ کجا نمی‏رود اصلا چنین طرحی غیرعقلانی و غیراجرایی است. 

 

وی اظهار کرد: الگوی احیای دریاچه ارومیه باید برای زاینده رود نیز در نظر گرفته شود. وزارت نیرو حقابه‏ های زیست محیطی تالاب‏ها را نوشته است که طبق آن یک میلیارد و 800 میلیون مترمکعب آب کارون به خلیج‌فارس و 170 میلیون مترمکعب آب زاینده‌رود باید به گاوخونی سرازیر شود و باید این سهم‏ ها رعایت شود، چون طبق دستور وزارت نیرو حقابه‏ های زیست‌محیطی اولویت اول هستند، یعنی اگر فقط 170 میلیون متر مکعب آب در زاینده‌رود بود، باید همه آن به گاوخونی بریزد و باید در هر ثانیه 5.5 متر مکعب آب به گاوخونی بریزد. 

 

مشاور معاون اول رئیس جمهوری ادامه داد: از یک میلیارد و 700میلیون مترمکعب آب زاینده‌رود، 35 میلیون مترمکعب متعلق به چهارمحال و بختیاری است و 6 درصد از آب نیز باید به یزد برود و 78 درصد آب زاینده رود طبق دستور وزارت نیرو متعلق به اصفهان است.

کلانتری ادامه داد: اگر ستاد احیای زاینده‌رود تشکیل شود با برنامه می‏تواند حداکثر ظرف مدت چهار سال زاینده‌رود را احیا کند و این اتفاق در این دولت قابل رخ دادن است، چراکه رئیس جمهوری روزگاری رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک کشور بوده و به مسائل نگاه استراتژیک دارد و این نگاه، نگاه بسیار مهمی است.