بحث بیمه سالمندان جدی است و بررسی ها و برآوردها نشان می دهد که تقریبا ۳۰ درصد سالمندان تحت پوشش هیچ بیمه ای نیستند که باید روی آن کار شود.
صبحانه پرس-سرویس اجتماعی- سالمندان ۲/۸ درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند که امسال احتمالا شاهد تغییرات این رقم در سرشماری خواهیم بود. همچنین امور مرتبط با سالمندان برنامه ریزی می خواهد و ما نمی توانیم به صراحت و به زودی آن را اعلام کنیم.
از سال گذشته دبیرخانه شورای ملی سالمندان در این زمینه فعالیت هایی را با دستگاه های مرتبط از جمله با سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دفتر امور رفاهی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شروع کرد و وارد تعامل شدیم. خوشبختانه توانستیم ردیفی را هم در سازمان بهزیستی و هم در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای سالمندان بگیریم که البته اعتبار اندکی هم برای آن گذاشتند.
همین نقطه قوت باعث شد که با برنامه ریزی بتوانیم از آن ردیف به خوبی استفاده کنیم. ما در استان‌های مختلف برای سالمندان سمن هایی غیردولتی با عنوان «بنیاد فرزانگان» تشکیل داده‌ایم که خود سالمندان و بازنشتگان در آنجا دور هم جمع می‌شوند. این بنیادها در ۱۳ استان فعال هستند و قرار است امسال در شش استان دیگر نیز فعال شوند.
آموزش سبک زندگی به سالمندان
دبیرخانه شورای ملی سالمندان در دو زمینه این بنیادها را حمایت می‌کند. یکی برنامه ریزی برای اوقات سالمندان برای مثال سفرهای سیاحتی و دیگر آنکه سبک زندگی را به سالمندان آموزش دهیم.
در بحث آموزش به ویژه با همکاری معاونت زنان ریاست جمهوری که اعتباری در اختیار ما گذاشتند نزدیک به ۴۵ هزار زن سالمند در بنیادهای فرزانگان استان ها با همکاری دستگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه‌های علوم پزشکی، برای سبک زندگی موفق و سالم مورد آموزش قرار گرفتند.
برنامه‌های سیاحتی را هم شروع کرده و به بنیادها ابلاغ شده است تا برای سفرهای اردویی زیارتی و سیاحتی وارد عمل شوند. ایجاد باشگاه های سالمندان نیز در برنامه های ما وجود دارد.
در بهزیستی مراکز روزانه برای سالمندان مددجو داریم که به عناوین مختلف نیاز به خدمات توانبخشی دارند، اما برای سالمندان عادی و سالم که وقت شان به بطالت می گذرد، نیاز به باشگاه‌های سالمندی است که اکنون در دست مطالعه است و قرار است تا یکی دو ماه آینده در چهار استان از بنیادها بخواهیم که باشگاه سالمندی را فعال کنند و هزینه هایی به بنیادها بدهیم که بتوانند برنامه آموزشی، تفریحی، سیاحتی و فرهنگی برای سالمندان داشته باشند.
این کارها انجام می‌شود، اما نیاز به حمایت بیشتر دستگاه ها به ویژه در زمینه اعتبار و بودجه داریم که در اختیارمان بگذارند و همچنین نیاز به فعالیت دستگاه های مختلف است تا با فعالیت های دبیرخانه شورای ملی سالمندان هماهنگ‌تر باشند. اگر همه دستگاه‌ها حول شورای ملی سالمندان و دبیرخانه شورا که در سازمان بهزیستی است، فعالیت کنند، ما می‌توانیم توان بیشتری داشته باشیم و منابع را بهتر هزینه کنیم.
بیمه طولانی‌مدت مراقبت از سالمندان
بحث بیمه سالمندان جدی است و بررسی ها و برآوردها نشان می دهد که تقریبا ۳۰ درصد سالمندان تحت پوشش هیچ بیمه ای نیستند که باید روی آن کار شود. با این وجود، بیمه ای که خیلی برای سالمندان مهم است و نیازمند برنامه ریزی است، بیمه طولانی مدت مراقبت است. یعنی اینکه یک خانواده بتوانند سالمند را در خانه نگهداری کنند و سالمند مورد حمایت و کمک قرار بگیرد. در این زمینه سازمان های بیمه‌گر باید توجیه شوند تا آمادگی اجرای این بیمه را داشته باشند.
نگهداری ۱۵ هزار سالمند در خانه سالمندان
بر اساس آمار معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی بیش از شش میلیون سالمند در ایران داریم. از این تعداد تقریبا ۱۵ هزار نفر در مراکز سالمندان نگهداری می‌شوند که وقتی آن را نسبت به سایر سالمندانی که در خانه هستند محاسبه می‌کنیم، رقم آن کم و حدود ۳۰ صدم درصد است و نشان می دهد که هنوز در جامعه ما احترام به سالمند و تکریم او جایگاه مهمی دارد. همچنین باید تلاش کنیم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما و جراید این فرهنگ را در کشور جاری کرده و توسعه بدهند. هر چند باید سالمندان در مراکز نگهداری خدمات خوب بگیرند، اما به لحاظ کمی فرهنگ بالایی در زمینه نگهداری از سالمندان در خانه وجود دارد که باید آن را حفظ کنیم.
مشارکت، اصلی‌ترین نیاز سالمندان
اصلی ترین نیازی که سالمندان چه در خانواده و چه در مرکز نگهداری دارند، این است که خودشان برای زندگی شان تصمیم بگیرند، مشارکت کنند و نظر بدهند. همچنین ما باید مراکز را به سمتی ببریم که سالمند دست و پا بسته در این مراکز نباشد و خودش مشارکت کند.
اساس مفهوم سالمند موفق و فعال هم همین است. سالمند باید بتواند برای خود برنامه ریزی کند. او در خانه و در مرکز مشارکت می خواهد و اتفاقا یکی از نکاتی که ما از برخی دستگاه ها انتقاد داریم، همین است که با کمک برخی پزشکان و متخصصان سندی تحت عنوان سند ملی در مورد سالمندان نوشته اند، بدون اینکه هیچ سالمندی در تدوین این سند مشارکت داشته باشد.
اما ما برای سالمندان طی جلسه ای که خودشان و سمن‌هایشان حضور داشتند سندی نوشتیم و حتی نظراتشان را هم پرسیدیم. برنامه نوشتن برای قشری مثل سالمندان که خودشان تجربه زندگی دارند، متفاوت است. اگر از تجربه‌های آنان چه در مراکز و چه در خانواده استفاده کنیم، رضایت شان به دست می آید.
ضعف خدمات روانشناسی در مراکز نگهداری
اگر در مراکز نگهداری از سالمندان، خدمات و نیروها خوب باشند و مشارکت انجام شود، روحیه سالمندان بالا می رود وآنها احساس بطالت و یکنواختی نمی کنند. بنابراین اصلی ترین مساله این است که باید سالمندان خدمات مطلوب و مناسب داشته باشند، اما خدمات روانشناسی و مددکاری سالمندان در ایران وجود ندارد. متاسفانه در نظام آموزشی ما، وزارت علوم و بهداشت هم جایی برای مشاوره و روان شناسی سالمند لحاظ نکرده است.
این در حالی است که فارغ التحصیلانی هم در رشته روانشناسی داریم، اما تعداد مشاوران و روانشناسان که با سالمند کار کنند به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. گرچه تقصیر مراکز سالمندان نیست، اما باید شکاف را در جای دیگر یعنی در وزارت بهداشت و علوم بررسی کنیم که چرا در این مساله سرمایه گذاری علمی نمی کنند. ما تعداد زیادی دکترای روانشناسی سالمندی داریم، اما این افراد به مراکز سالمندی نمی روند. وقتی این‌گونه خدمات نباشد، سالمند احساس بطالت می کند.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان
نظرات بینندگان