کاخ سلیمانیه مربوط به دوره قاجار بوده و امروزه در محوطه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج واقع شده است. ساختمان کاخ آجری است و نمای آن تزیینات ویژه‌ای ندارد.
به گزارش صبحانه پرس: کاخ سلیمانیه در محدوده مرکزی شهر قدیم کرج و حدفاصل بلوارهای شهید چمران و امامزاده حسن، در محل کنونی دانشکده کشاورزی بنا شده است. این بنا در بین سال‌های ۱۲۲۵ تا ۱۲۲۷ هجری قمری در دوران فتحعلی‌شاه قاجار، به فرمان یکی از پسران وی به نام سلیمان‌میرزا، برای اقامت تابستانی در باغ بزرگی بنا شده است. این بنا توسط محمد حسین خان نظام الدوله اصفهانی (صدر اصفهانی) ساخته شده است.
تزئینات بنا
در تالار این بنا، دو نقاشی از عبدالله‌خان نقاش‌باشی روی دیوارها کشیده شده که یکی تصویر آقا محمدخان و دیگری تصویر فتحعلی‌شاه و اطرافیانشان است. ساختمان کاخ آجری است و نمای آن تزیینات ویژه‌ای ندارد. بنای این کاخ روی پیلوت ساخته شده که در زمان خود نوعی نوآوری به شمار می‌رود. در شرق ساختمان کاخ برجی در ۵ طبقه ساخته شده بوده که هم‌اکنون تنها ویرانه‌های طبقه همکف آن باقی‌مانده است.
معماری بنا
ساختمان کاخ سلیمانیه بنایی است آجری، متقارن و کشیده به نسبت ۵ به ۱ با سقف شیروانی و دارای تمامی مشخصه‌ها و مولفه‌های سبک معماری دوران قاجار که می‌توان آن را از جمله ساده‌ترین، زیباترین و با احساس‌ترین ساختمان‌های دوران خود دانست. تالارها، ارسی‌ها، نقاشی‌ها، آیینه‌کاری‌ها، قوس‌های نیم دایره نما، سقف شیروانی، تناسبات نما و نقشه، دواشکوبه (طبقه) بودن آن، همگی از جمله خصوصیات بارز کاخ سلیمانیه بوده که در ترکیب نهایی و بسیار ساده خود و در کنار مجموعه ساختمان‌ها و باغ پیرامونی، منجر به شکل‌گیری ساختمانی دوست‌داشتنی، با هویت و صمیمی شده است.
این ساختمان از آجر و خشت با تیر‌ها و مهاربندهای چوبی ساخته شده است. تالارها و فضاهای داخلی از انواع تزئینات، شامل نقاشی‌های دیواری بزرگ و آینه‌کاری‌ها با سقف چوبی و همچنین تزئینات گچی اندود شده و نمای بیرونی ساختمان دارای قاب‌های آجری، جرزها اندود گچ و خاک و اندکی نقش و نگار دارد.
وجه تسمیه
یکی از پسران فتحعلی شاه که سلیمان میرزا نام داشت فرمانروای منطقه کرج بوده و این قصر هم مقر اقامت او بوده است. بنابراین طبیعی است که نام او بر روی این قصر گذاشته شود.صدر اصفهانی، بانی آن نیز پدر زن سلیمان میرزا بوده است . علاوه بر این در یکی از تابلوهای نقاشی تالار اصلی کاخ، دریای تخت فتحعلی‌شاه تاریخ (سند ۱۲۲۸) خوانده می‌شود. می‌توان احتمال داد که ساختمان بنای اولیه در سال ۱۲۲۵ آغاز شده ودر سال ۱۲۲۷ فتحعلی‌شاه دستور تکمیل و گسترش این مجموعه را داده است که با این حساب در این سال بنای اصلی (کاخ ) به بنای اولیه الحاق شده است و در سال ۱۲۲۸ ه.ق با تکمیل تزیینات داخلی به پایان رسیده است.
وضعیت کنونی بنا
در حال حاضر این ساختمان در محدوده دانشکده کشاورزی کرج واقع‌شده و سال‌هاست به حالت متروک، فراموش و رها شده است. قابل ذکر است این بنا به علت قرار گرفتن در کنار مدرسه منسوب به دانشکده کشاورزی، سال‌ها مورد تردد و عبور و مرور دانش‌آموزان قرار داشته و تزئینات و شیشه‌های الوان آن بازیچه سنگ‌پرانی‌های آنان شده و به همین دلیل آسیب‌های فراوانی دیده است و تنها پس از این دوره، چند سالی با انجام عملیات حفاظتی شامل دیوارکشی و نصب پرده‌های سراسری روی نما و همچنین انجام عملیات مرمتی، سعی در حفظ و احیای آن شد و پس از آن نیز هر از چندی با انجام مختصری از فعالیت‌های مرمتی این داستان ادامه دارد که این همه برای حفظ و نگهداری آن چندان کافی و موثر به نظر نمی‌رسد.
ساختمان کاخ دارای دو اشکوب است؛ طبقه همکف حدودا به‌صورت پیلوتی‌های امروزی و به‌منظور قرارگیری برخی از فضاهای خدماتی کاخ در نظر گرفته شده و طبقه دوم که از طریق دو راه‌پله در دو سوی ساختمان قابل‌دسترسی است، شامل تالار مرکزی بزرگ و اتاق‌های دو سوی آن‌که به‌منظور اتاق‌های استراحت در نظر گرفته شده، است.از جمله نکات بسیار جالب در این بنا برونگرایی محض این بنا است، به‌طوری که پنجره‌های بسیار بزرگ و کم عرض ساختمان باعث شده است فضاها از دو سوی به محوطه بیرونی چشم‌اندازی وسیع داشته باشند و همچنین در تمام ساعات روز نورگیری کنند که این امر خود باعث شده فضاهای داخلی مملو از نور و روشنایی شوند.
تمامی اجزا و عناصر ساختمان شامل فضاها و نما، جرزها و پله‌ها، نسبت به محور میانی بنا متقارن بوده و ساختار بسیار ساده‌ای دارد. این امر با توجه به کشیدگی و عمق کم فضاها، فضایی بسیار روشن، شفاف و سبک را در ادامه باغ‌های زیبای مقابل آفریده است.کاخ سلیمانیه در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۲۷ با شماره ثبت ۳۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تخریب بنا
این باغ عمر زیادی نداشته به همین دلیل اطلاعات کافی در مورد آن موجود نیست، از علل تخریب آن متروک ماندن آن است که علت این امر فرار سلیمان میرزا است. زیرا پس از درگذشت فتحعلی شاه در سال ۱۲۵۰ قمری در اصفهان باوجود داشتن ۶۰ پسر، نوه او محمدشاه به‌موجب ماده هفت عهدنامه ترکمنچای پادشاه شد و به امر وی چند نفر از شاهزادگان را کور و جمعی را زندانی و چند نفر هم از ترس گرفتاری و کشته شدن به خارج از ایران فرار کردند. از جمله شاهزادگان فراری هم سلیمان میرزا صاحب مجموعه بود.این مجموعه در حال حاضر جای خود را به دانشکده کشاورزی کرج داده و قسمت‌های از بقایای بنای این مجموعه در ضلع جنوبی دانشکده دیده می‌شود. تنها آثار باقی‌مانده از گیاهان این باغ قسمت‌هایی از درختان باقی‌مانده که چنارهای کهن‌سالی هستند نیز در قسمت در شمالی و غربی و در مزرعه تحقیقاتی دانشکده دیده می‌شود.
نظرات بینندگان