سازمان نظام پزشکی مدافع حقوق پزشک است یا بیمار ؟

  اولین قانون نظام پزشکی ایران در سال 1339 به تصویب رسید؛ اکنون 55 سال از آن زمان می‌گذرد و در طی این سال‌ها نظام پزشکی ایران با فراز و فرودهای متعددی همراه بوده است.

  طبق قانون اولیه «نظام پزشکی سازمانی است مستقل و دارای شخصیت حقوقی و مرجع صلاحیت‌دار برای حفظ شئون و پیشرفت امور پزشکی و تنظیم روابط حرفه‌ای بین پزشکان و حفظ حقوق مردم و موسسات ملی دولتی در برابر صاحبان فنون پزشکی و بالعکس در سراسر کشور» اما در طول این سالها تغییرات فراوانی کرد تا اینکه امروز سازمان نظام پزشکی در قانون سازمان نظام پزشکی دو رسالت مهم دارد، یکی دفاع از حقوق بیماران، دوم دفاع از حقوق پزشکان؛نظام پزشکی در کنار این وظایف تعیین تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی در بخش خصوصی،صدور پروانه مطب برای شاغلان در بخش خصوصی و تمدید آن،نحوه تبلیغات حوزه پزشکی،پذیرش اعضای جدید در سازمان و ارائه برخی خدمات رفاهی به شاغلان عرصه سلامت را هم انجام می دهد. اما سوال اینجاست که تا چه حد به دو وظیفه اصلی خود عمل می کند؟

در این زمینه دکتر شهریار خاقانی ﻣﺪﻳﺮ ﮐﻞ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻧﻈﺎﻡ ﭘﺰﺷﮑﻲ ﮐﺸﻮﺭ، به خبرنگار سلامت نیوز می گوید: به نظرمن سازمان نتوانسته از جامعه پزشکی حمایت چندانی بکند و در مقابل تهدیدهایی که جامعه پزشکان را تهدید می کند از آنها محافظت کند.

او می گوید: مثلا به خاطر مجازات حبس بسیاری از پزشکان شجاعت خودشان را از دست دادند و حاضر نیستند به بیمار بدخیم دست بزنند درحالیکه باید شجاعت پزشکان را تقویت کنیم تا به بیماران کمک کنند.

خاقانی ادامه می دهد: همچنین پزشکان انتظار داشتند تا ما در مقابل بسیاری از طرحهایی که در دو سه سال اخیر گرفته شده از جامعه پزشکی حمایت می کردیم اما به خاطر شرایط امکان اظهار نظر نبود و ما در انتظار نتایج طرحها هستیم.

او ادامه می دهد: سازمان باید به عنوان یک نهاد صنفی قوی عمل کند و قوانین محکمی برای دفاع از پزشکان داشته باشد چون کارآنها پرخطر است.

در عین حال دكتر عزت‌اله گل عليزاده عضو شورا‌ی عالی نظام پزشكی معتقد است که سازمان نتوانسته انتظارات پزشکان را تامین کند.

او می گوید: متاسفانه مقاومتهایی در واگذاری برخی وظایف به سازمان از سوی وزارت بهداشت و سازمان تامین اجتماعی وجود دارد که سبب شده تا جايگاه تشكل‌ صنفی سازمان نظام پزشكی در تصميم‌گيری و تصميم‌سازی‌های كلان و خرد دولت از جمله اجرای برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع مشخص نباشد.

او نداشتن ارتباط با سازمان‌های نظام پزشكی شهرستان‌ها و عدم توانايی در استفاده از پتانسيل مجمع عمومی، فقدان وحدت و انسجام جامعه پزشكی ، عملكرد ضعيف برخی معاونت‌های سازمان و بي‌توجهی به مصوبات شورای‌عالی را از دیگر عوامل ضعیف بودن این سازمان می داند.

علیزاده معتقد است که با اینحال سازمان مدافع حقوق پزشکان بوده و حقوق صنفی آنها رعایت شده اما باز هم نیاز به کار دارد و باید با قوانین به روز نظام پرشکی در کشور تقویت شود.

اما دکتر علی یزدانی، عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی تهران در خصوص این بحث پاسخ داد: اگر به نمایندگی از دندانپزشکان و از آن طرف این میز بخواهم پاسخ دهم؛ می گویم تصورم از نظام پزشکی برای من فقط یک طرح ترافیک است که با گریه و التماس باید برای تهران بگیرم؛ همچنین هنگام تمدید پروانه به آنجا می روم و دیگر کاری با این سازمان ندارم.

او می گوید: آماری هم از میزان رضایتمندی از عملکرد این سازمان در دست نیست؛ بنابراین نمی توانم در این باره یک چیزی در هوا بگویم.

او با بیان اینکه سازمان در گذشته قدرتمند تر بود ادامه می دهد : بايد جایگاه و هویت واقعی سازمان نظام پزشکی بازگردانده ود و به جای مشغول بودن به کارهای اجرایی به مسايل مربوط به كل کشور بپردازد در اینصورت می تواند از پزشکان هم حمایت کند.

سازمان نظام پزشکی و مردم

هرچند جامعه پزشکی معتقد است که سازمان نتوانسته از حقوق آنها دفاع کند اما بیماران هم معتقدند که در مسائل پیش آمده حق به پزشکان داده می شود و بیمار حق اعتراض ندارد. شاید هم حق با آنها باشد وقتی در پرونده های فوت یا نقص عضو بیمار پزشکی قانونی چندان حمایتی از بیماران نمی کند آنها هم تصور می کنند که این سازمان از پزشکان حمایت می کند.

اما خاقانی می گوید: در هیچ کجای دنیا مجازات حبس برای پزشک وجود ندارد و خوشبختانه ما توانستیم این قانون را برداریم چون پزشک براساس قسمی که خورده برای نجات جان بیمار تمام تلاش خود را می کند و نباید تصور کرد اگر اتفاقی برای بیمار افتاد پزشک معالج مجرم است.

خاقانی ادامه می دهد: گاﻩ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺩﺭ ﻟﺤﻈﻪ ﺁﺧﺮ ﺳﮑﺘﻪ ﻗﻠبی ﺑﻪ ﺍﻭﺭﮊﺍﻧﺲ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ . ﺯﻣﺎنی ﮐﻪ حتی ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺩﺭ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻭﺭﮊﺍﻧﺲ ﻓﻮﺕ ﮐﺮﺩﻩﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺭﺍ ﺭﻭﻱ ﺗﺨﺖ ﺍﻭﺭﮊﺍﻧﺲ میﮔﺬﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺶ میﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪﭘﺰﺷﮏ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ. ﭘﺰﺷﮏ ﻫﻤﻪ ﺗﻼﺵ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ میﮐﻨﺪ ﻭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕﺍﺣﻴﺎ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ میﺩﻫﺪ ﻭ ﻭﻗﺘﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﻧمیﺷﻮﺩ، ﻫﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﻓﺤﺎشی میﮐﻨﻨﺪ.

این پزشک می گوید: نباید با جامعه پزشکی به گونه ای عمل کرد که مثلا پزشک بگوید من خانواده دارم اگر به بیمار بدحال دست بزنم و طوری شود چکار کنم؟

او می گوید: در مورد عمل زیبایی و مثلا فوت بیمار برای عمل ساکشن هم باز پزشک چندان مقصر نیست چون فرد را رضایت کامل خودش عمل زیبایی را انجام داده است و اگر مشکلی باشد باز هم با پزشک خاطی برخورد می شود.

اما رسول خضری نماینده مجلس معتقد است که سازمان کاملا یک جانبه و به نفع پزشکان عمل می کند. او به خبرنگار سلامت نیوز می گوید: سازمان نظام پزشکی یکی از قدیمی ترین سازمانها است که در طول این سالها خوب توانسته در تصمیم گیریهای وزارت بهداشت تاثیر بگذارد اما ما انتظار داریم با پزشکان خاطی بیش از این برخورد قانونی شود.

او ادامه می دهد: مثلا زمانیکه موضوع برخورد با پزشکان زیرمیزی بگیر بود برخورد جدی نکرد و اگر در واقعی کردن تعرفه ها در همان سالها می کوشید این معضل جامعه پزشکان را تهدید نمی کرد.

خضری با بیان اینکه وجود پزشکان دانه درشت زیرمیزی‌بگیر نام حوزه سلامت و جامعه پزشکی را خدشه‌دار می‌کند، می گوید: خوشبختانه اکنون این مشکل وجود ندارد و تا حد زیادی برخورد قانونی شد اما سازمان باید به گونه ای عمل کند که شهروندان بیمی از شکایت نداشته باشند.

او با بیان اینکه قانون نظام پزشکی احتیاج به بازنگری دارد، زیرا چوبی که می خوریم ناشی از همین قانون است ادامه می دهد: من پزشکم اما نماینده مردم هم هستم و معتقدم که باید پزشکان دربرابر خطاهای خود مجازات شوند.

خضری می گوید: جامعه پزشکی نیاز به حمایتهای جدی دارد اما مردم هم حقوقی دارند که نباید نادید گرفته شود بنابراین به نظرمن سازمان به وظایف خود در مقابل جامعه پزشکی خوب عمل کرده و اجازه توهین به آنها را نمی دهد که نمونه آن همین سریال در حاشیه بود که اجازه ادامه ساخت آن داده نشد.

به نظر میرسد سازمان نظام پزشکی که در حال اتمام این دوره است نه توانسته رضایت اعضای صنف خود را تامین کند و نه در نظر مردمی که برای شکایات از خطاهای پزشکی به این سازمان مراجعه میکنند را جلب نماید.