همزمان با بالا گرفتن گمانه زنی ها درباره احتمال معامله بزرگ پوتین و ترامپ
علیرغم حدس و گمانه زنی ها در این باره که ممکن است «ولادیمیر پوتین» منافع ایران را در نشست پیش روی خود با دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا قربانی کند به نظر می رسد سیاست روسیه کسب امتیازات از امریکایی ها بدون فرا رفتن از خطوط قرمز ایران در سوریه است.
سایت «المانیتور» در پی انتشار یادداشتی در این باره که ممکن است روسیه منافع ایران در سوریه را در جریان دیدار پوتین با ترامپ قربانی کند تحلیل دیگری را منتشر کرده که این سناریو را رد می کند.
این سایت می نویسد:«هلسینکی پایتخت فنلاند در تاریخ ۱۶ ژوئیه میزبان نشست میان ترامپ رییس جمهوری امریکا و ولادیمیر پوتین همتای روس او خواهد بود.
پیش از برگزاری نشست گمانه زنی هایی در این باره صورت گرفته است که احتمالا ترامپ و پوتین در مورد بحران سوریه با یکدیگر به توافق خواهند رسید. در برخی از گمانه زنی ها آمده است که احتمالا مسکو با خروح نیروهای ایرانی از سوریه موافقت می کند و در مقابل ترامپ نیز تضمین درباره خروج نیروهای امریکایی از سوریه و اجازه کنترل ارتش سوریه بر مناطق جنوبی آن کشور در امتداد مرز با اردن را خواهد داد.
در برخی از رسانه ها این گمانه زنی مطرح شده است که روسیه قصد دارد به ایران خیانت کند و از کارت ایران و قربانی کردن منافع آن کشور برای توافق با امریکا استفاده کند. واقعیت اما این نیست. مقام های روس بر ماهیت قانونی حضور ایران در سوریه تاکید کرده اند. در تاریخ ۲۸ ژوئن سفیر روسیه در سازمان ملل متحد حضور ایران در سوریه را قانونی و غیر قابل انکار خواند و تاکید کرد هیچ کس نمی تواند این مسئله را انکار کند چه دوست داشته باشد چه نداشته باشد.
چهار روز پس از آن «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر خارجه روسیه حضور ایران در سوریه را دارای ماهیت مستشاری دانست و گفت که این حضور با هدف مبارزه با تروریسم است. «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه نیز در تاریخ ۴ ژوئیه درخواست امریکا و اسرائیل برای خروج کامل ایران از سوریه را کاملا غیر واقع گرایانه خوانده بود. در همین حال «محمد فتحی» سفیر سابق ایران در لبنان در مصاحبه ای در روز ۳۰ ژوئن گفت که ایران و روسیه در مبارزه علیه تروریسم نه تنها در سوریه بلکه در سرتاسر منطقه متحد و در کنار یکدیگر هستند. او هم چنین گفت که در نتیجه عملیات نظامی موفق در جنوب سوریه نیروهای امریکایی به زودی مجبور به خروج از آن ناحیه شده اند.
«المانیتور» در ادامه با اشاره به چندین عامل تاکید می کند که روسیه منافع ایران در سوریه را قربانی نخواهد کرد:
نخست و مهم تر از همه آن است که ببینیم ایران چه هدفی از ورود به بحران سوریه داشت. هدف اصلی ایران از روز نخست حفظ حاکمیت اسد و کمک به او را کنترل کامل بر سوریه بوده است. در این زمینه تهران مدت هاست که کمک های خارجی به خصوص کمک های امریکایی ها و حمایت آنان از معارضان سوری را مانعی جدی بر سر راه تحقق این هدف حیاتی خود دیده است. در نتیجه، اگر در هر توافق احتمالی بین ترامپ و پوتین امریکایی ها خروج از سوریه را بپذیرند و با ماندن اسد در قدرت موافقت کنند جمهوری اسلامی ایران قطعا برنده آن توافق خواهد بود.
ایران پیش تر ثابت کرده که از منطقی کاملا عملگرایانه برای رسیدن به هدف اصلی خود یعنی باقی ماندن دولت فعلی سوریه در قدرت استفاده می کند و برای مثال، در جریان عملیات مشترک روسیه و سویه در غوطه شرقی اوایل سال جاری، ایران خود را از عملیات کنار کشید تا از تحریک حساسیت امریکا و متحدان اروپایی آن کاسته شود و غرب نتواند فشار بیش تری بر دمشق بیاورد. عدم حضور ایران در کارزار نظامی در جنوب سوریه نمونه ای از دینامیسم مشابه مدنظر تهران است. با توجه به این که حضور نظامی مستقیم ایران می تواند بهانه ای به دست اسرائیل برای توجیه اقدامات مداخله جویانه اش در داخل سوریه بدهد ایران به نظر می رسد با درخواست روسیه برای عدم حضور نظامی در مناطق مذکور موافقت کرده است.
با آگاهی از این رویکرد پراگماتیستی یا عملگرایانه ایران، روسیه به نظر می رسد تاکید دارد که حضور ایران در سوریه مشروع است تا هزینه درخواست خروج ایران از سوریه را برای امریکا افزایش دهد به عبارت دیگر احتمالا نتیجه نشست اینده پوتین و ترامپ این خواهد بود که روسیه وعده می دهد که فعالیت ایران در سوریه را محدود خواهد کرد وعده ای که تاکنون نیز تا حد زیادی عملی شده است. به احتمال زیاد شرط روسیه برای خروج کامل ایران و پیدا کردن راه حل سیاسی واقعی برای پایان دادن به بحران سوریه به شدت بستگی به توافق واشنگتن با خروج نیروهای امریکایی از سوریه و کمک به مسکو برای ایفای نقش به عنوان متصل سازنده طرفین مختلف در روند صلح در ژنو، استانه و البته سوچی است. بدون شک با تحقق این وعده ایران نیز نسبت به موضع روسیه احساس راحتی خواهد کرد چرا که ایران پیش تر خود اعلام کرده بود که با نابودی تروریست ها در سوریه آن کشور را ترک خواهد کرد.
از سوی دیگر، برخی از گزارش ها اشاره کرده اند که نیروهای مورد حمایت ایران در عملیات نظامی فعلی در جنوب سوریه حضور دارند و یونیفورم های نظامی ارتش سوریه را برای جلوگیری از شناخته شدن پوشیده اند. اگر این گزارش صحیح باشد می توان به این نتیجه رسید که تهران و مسکو به دنبال راهی برای مدیریت ایران در سوریه هستند. بر ای مثال، حضور رسمی ایران در سوریه محدود می شود آن هم طبق روند استانه و توافق بر سر تنش زدایی شدن تحت چنین شرایطی نفوذ ایران در حوزه میدانی از طریق گروه های مورد حمایت ایران ادامه خواهد یافت.
در نهایت آن که روس ها به خوبی می دانند که در زمانی که ترکیه به عنوان ستون دیگری در روند مذاکرات صلح آستانه حضور دارد وارد رابطه جدیدی با امریکا در مورد سوریه شده است به خصوص در مورد وضعیت شمال سوریه در چنین شرایطی در صورت خروج کامل ایران از سوریه توازن قوا به ضرر مسکو تمام خواهد شد.
در نتیجه این فرض که پوتین منافع ایران در سوریه را در دیدار با ترامپ قربانی خواهد کرد غیر واقع بینانه به نظر می رسد.
نظرات بینندگان