شکاف ۵۰۶ تومانی دلار مقابل یکسان‌سازی

در حال حاضر دلار با دو نرخ مشخص مبادله‌ای و آزاد مورد معامله قرار می‌گیرد. نرخی که از سوی بانک مرکزی تعیین شده و با قیمتی پایین‌تر از حد بازار و برای مصارف خاص عرضه می‌شود و نرخی دیگر که در بازار آزاد تعیین شده و حجم بالایی از عرضه و تقاضا را به همراه دارد.

گرچه در چند سال اخیر بارها موضوع یکسان سازی نرخ ارز مطرح و در دستور کار قرار گرفته ولی تاکنون محقق نشده و زمان دقیقی برای آن وجود ندارد. هر چند که در حال حاضر و براساس اعلام سیاست‌گذار ارزی زمان و شرایط برای ‌یکسان سازی نسبت به تجربه‌های قبلی سالهای گذشته در موقعیت مناسب‌تری قرار داشته و در آینده‌ای نزدیک انجام خواهد شد.

یکی از پیش شرط‌های لازم برای یکسان‌سازی نرخ ارز کاهش فاصله بین دو نرخ موجود در بازار و مرکز مبادلات ارزی است. شکافی که البته در مواردی دستخوش تغییرات بوده است. این در حالی است که حتی سه تا چهار سال گذشته و در جریان نوسان تند بازار در سال ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ این اختلاف قیمت به بیش از ۷۰۰ و حتی ۱۰۰۰ تومان هم رسید که در ادامه با مدیریت بازار از این اختلاف کاسته شده و با روند هر چند کند اما رو به رشدی که در مرکز مبادلات ارزی طی شد اختلاف به کمتر از ۳۰۰ تومان هم کاهش یافته بود.

اما در سال گذشته و نوسانی که در نیمه دوم رخ داده و قیمت‌ها از ۴۰۰۰ تومان عبور کرد بار دیگر شکاف قیمتی قابل توجهی ایجاد شده و حتی کاهش قیمت دلار آزاد در کانال ۳۷۰۰ تومان هم هنوز نتوانسته فاصله قیمتی را چندان ترمیم کند. اکنون دو نرخ رسمی با توجه به قیمت ۳۷۵۰ تومانی بازار آزاد و ۳۲۴۴ تومانی مبادله‌ای تا حدود ۵۰۶ تومان است، آن هم در شرایطی که قیمت دلار مبادله‌ای در یک سال اخیر اغلب فزاینده بود و تا ۲۴۰ تومان گران شده است.

در کنار کاهش فاصله قیمتی نرخ ها، الزامات دیگری برای تک نرخی کردن ارز وجود دارد که در صدر آنها تسهیل روابط کارگزاری بانک‌ها و ارتباطات بین‌الملل به منظور تامین و جابجایی ارز مورد نیاز قرار دارد که در جریان اجرایی شدن برجام و لغو تحریمها شرایط آن نسبت به قبل با تغییرات محسوسی همراه بود و راه برای یکسان سازی بیش از گذشته هموار شده است.

آخرین اظهارات مدیران بانک مرکزی از این حکایت دارد که با وجود اینکه زمینه یکسان سازی نرخ ارز آماده بوده و زمان اجرایی شدن آن نزدیک است اما به دنبال یکسان سازی پایدار خواهند بود.