روزنامه «واشنگتن پست» با انتشار گزارشی درباره شلیک ۵۹ موشک از سوی آمریکا در پنجشنبه شب به سوی سوریه پس از حمله شیمیایی صورتگرفته اخیر، ۱۳ پرسش را درباره این حمله و پیامدهای گسترده آن مطرح کرده است:
۱-آیا رییسجمهوری آمریکا نقشهای گستردهتر از شلیک موشکهای توماهاوک دارد؟
ترامپ این حمله را هدفمند خوانده است. او در دیدار با رهبر چین اظهار کرد که این اقدام نظامی بهنفع امنیت ملی آمریکا است و برای پیشگیری و جلوگیری از گسترش و استفاده از سلاحهای شیمیایی مرگبار است.
در یک جلسه توجیهی پس از آنکه با حضور رکس تیلرسون وزیر امور خارجه انجام شد، او خطاب به خبرنگاران گفت که این اقدام پاسخی مناسب بوده است. مک مستر مشاور امنیت ملی نیز تاکید کرد که باید مخاطرات ناشی از استفاده گاز سارین را به حداقل ممکن رساند. از جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۹ میلادی به این سو آمریکا با موفقیت از این نوع از موشکها استفاده کرده است اما ارزیابیها نشان میدهند که قابلیت و توان انفجاری این موشکها کمتر از بمبارانهای گسترده توسط هواپیماهای بدون سرنشین است.
۲-ایا ترامپ به طور کامل از پیامدها و مخاطرات موجود درک و آگاهی دارد؟
دان لاموث، میسی رایان و توماس گیبنز خبرنگاران پنتاگون میگویند که در درون دولت آمریکا برخی از مقامها خواستار اقدام فوری علیه اسد شدهاند اما گروهی دیگر نگران پیامدهای منفی احتمالی این اقدام هستند. آنان اشاره میکنند گروه دوم بر این باورند که حمله ممکن است جان صدها سرباز آمریکایی را که در حال حاضر در سوریه مستقر شدهاند در معرض خطر قرار دهد و باید توجه داشت که آنان سرمایه انسانی آمریکا برای مبارزه علیه داعش در رقه هستند.
«گرگ جاف» در اینباره نوشته است که پرتاب موشک بخش آسان کار بود و مشکل بزرگ آن است که چه اتفاقی پس از آن روی خواهد داد. او اشاره میکند که گزینه نظامی همهجانبه علیه اسد پیش از این در سال ۲۰۱۳ میلادی نیز از سوی ارتش آمریکا در نظر گرفته شده بود با این حال، موضوع اصلی آن است که اوباما تنها اسد را تهدید به حمله هوایی میکرد اما امروز خطر ناشی از گسترش درگیری بسیار گستردهتر وجود دارد. امروز، نیروهای روسی همراه با نیروهای سوری هستند و هرگونه حمله علیه اهداف نظامی سوریه میتواند پیامدهای نظامی برای روسها داشته باشد.
۳-هدف ترامپ از مداخله چیست؟
هیچ مقامی از دولت آمریکا هنوز بیان نکرده که آنان چه چیزی را در پایان این بازی میخواهند. تنها هفته گذشته بود که تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا گفت که سوریها باید درباره سرنوشت اسد تصیم بگیرند. نیکی هیلی سفیر امریکا در سازمان ملل متحد اما حذف اسد از قدرت را اولویت دانسته است. شان اسپایسر سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید نیز اوایل این هفته ضمن دفاع از این موضع گفت که باید واقعیتهای سیاسی موجود بر روی زمین را درک کرد.
در گزارش روز پنجشنبه شب، تیلرسون نسبت به احتمال بمبارانهای گسترده هشدار داد. هنوز هم معلوم نیست دولت ترامپ واقعا میخواهد چه کند. آیا هنوز هم اولویت امریکا کنار رفتن اسد از قدرت است؟
۴-وضعیت کنونی چه معنایی برای اقدام امریکا علیه داعش خواهد داشت؟
همانگونه که مارک وارنر عضو دموکرات کمیته اطلاعات مجلس سنا گفته است ترامپ بارها گفته که هدفش در سوریه نابودکردن داعش است. حمله روز پنجشبه اما نشان داد که هدف او متفاوت است و نیازمند یک استراتژی منسجم است و در برخورد با این معضل پیچیده ترامپ باید عواقب کارهایش را در نظر گیرد چرا که یک اشتباه کوچک میتواند خطرساز باشد.
۵-این حمله جه تاثیری بر روی روابط ترامپ و پوتین خواهد گذاشت؟
کرملین اعلام کرد که تفاهمنامه ۲۰۱۵ میلادی در زمان عملیات هوایی با امریکا را به حالت تعلیق در میآورد و راه اقدام متقابل را در پیش گرفته است. این موضوع سبب شده تا خطر رویارویی نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا با نیروهای روس به طور قابل ملاحظهای افزایش یابد. این موضوع را دیوید فیلیپوف خبرنگار واشنگتن پست از مسکو اعلام کرده است.
اگرچه نامشخص است که استراتژی گستردهتر چیست با این حال، پنجشنبه شب تیلرسون از واژههایی سرسختانهتر از قبل در قبال روسیه استفاده کرد. او اشاره کرد که واضح است روسیه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تعهد قبول مسئولیت برای نابودسازی تسلیحات شیمیایی اسد طبق توافق صورت گرفته در سال ۲۰۱۳ میلادی ناموفق بوده است. او گفت که یا روسها همدست اسد در این زمینه بودهاند یا بیکفایتی خود را نشان دادهاند. تیلرسون در حال حاضر برای بازدید از مسکو در هفته آینده برنامهریزی کرده است. علیرغم این ادعای تیلرسون، دیمیتری پسکوف سخنگوی پوتین گفته که هیچ سلاح شیمیاییای وجود نداشته است. او گفته که اقدام اخیر امریکا تلاشی برای منحرف کردن افکار عمومی از تلفات سنگین تحمیل شده به دلیل اقدامات تهاجمی امریکا در موصل علیه داعش بوده است.
در حال حاضر حتی اگر تصادفی نیز باشد بیشتر احتمال میرود که ترامپ به مقابله با روسیه بپردازد و روابط دو کشور تهاجمیتر شود. از سوی دیگر حمله امریکا ممکن است روسیه را ترغیب کند که در نهایت پای میز مذاکره نشسته و برای پایان دادن به جنگ داخلی و حذف اسد گفتوگو کند.
۶- آیا ایران بیش از گذشته درگیر در جنگ سوریه خواهد شد؟
همراه با روسیه تهران مدت زمان زیادی است که اسد حمایت میکند و حمله هوایی امریکا را محکوم کرده است. این در حالیست که مقامهای اسرائیلی، ترک و سعودی از این اقدام ترامپ استقبال کردهاند. در اروپا نیز علیرغم روابط سرد میان اولاند و مرکل، رییسجمهوری فرانسه و صدراعظم المان از اقدام اخیر امریکا حمایت کردهاند و برتیانیا نیز جانب امریکا را گرفته است.
۷- آیا کنگره اجازه استفاده از قوه قهریه علیه سوریه را به دولت ترامپ خواهد داد؟
نانسی پلوسی از نمایندگان بلندپایه دموکرات صبح روز جمعه خواستار صدور مجوز برای استفاده از نیروی نظامی شد. در کنار او بن کاردین و دیک دوربین سناتورهای حزب دموکرات نیز از حمله اخیر امریکا حمایت کردند.
میچ مک کانل از دیگر نمایندگانی بود که از تصمیم ترامپ حمایت کرد. اکثر سناتورها و نمایندگان جمهوریخواه نیز با این اقدام موافقت کردهاند. در این میان اما سناتور جمهوریخواه رند پائول گفت که رییسجمهوری نیازمند دریافت مجوز کنگره برای اقدام نظامی براساس قانون اساسی بود. او گفت که مداخلات نظامی پیشین امریکا منطقه را امنتر نساخته است و سوریه نیز در این میان یک استثنا نیست. سناتور تد کروز اما اقدام نظامی را برای دفاع از منافع امنیت ملی امریکا توجیه کرد.
۸-دموکرات ها تا چه اندازه ترامپ را همراهی خواهند کرد؟
همواره از جانب جناح چپ در امریکا درباره هرآنچه ترامپ تاکنون انجام داده، انتقاداتی صورت گرفته است. با این حال، اکنون امریکا در درون یک جنگ است. آیا اکنون رهبران مخالفان ترامپ را به عنوان فرمانده کل قوا همراهی خواهند کرد؟
هیلاری کلینتون از ایده ایجاد مطنقه پرواز ممنوع در سوریه حمایت کرده است که بازتاب موضع جنگطلبانهتر او نسبت به اوباما است و در کارزار انتخاباتی او نیز مطرح شد. او در نشست اخیر گفت که باور دارد ایجاد منطقه پرواز ممنوع برای جلوگیری از اقدامات هوایی دولت اسد علیه به ادعای او غیرنظامیان اقدامی ضروری است. او گفت اکنون زمان دفاع امریکا از ارزشهایی چون حقوق بشر و توجه به آینده مردم سوریه فرارسیده است. ناسی پلوسی نیز خواستار اقدام متناسب شد. چاک شومر سناتور امریکایی و رهبر اقلیت سنا نیز اظهار کرد که امریکا باید اطمینان حاصل کند که اسد بها و هزینه اقدام اخیرش را پرداخت خواهد کرد و دولت ترامپ باید استراتژی منسجمی را در مشاوره با کنگره اتخاذ نماید.
۹-چگونه محافظهکارانی که مخالف اقدام اوباما برای بمباران سوریه بودند اکنون از اقدام مشابه ترامپ حمایت میکنند؟ آنان چگونه این تغییر نظر و الگوی رفتاری خودر ا توضیح میدهند؟
مارکو روبیو که علیه اقدام نظامی امریکا در سوریه چهار سال پیش رای داده بود از رای آن زمانش دفاع میکند و اشاره میکند که اوباما تنها قصد اقدامی را داشت که پشت آن برنامهای نبود. پنحنشبه شب اما این سناتور فلوریدا ترامپ و اقدام نظامیاش را مورد تحسین قرار داد. اکنون نمایندگان جمهوریخواه در حالی از اقدام ترامپ دفاع میکنند که در حدود ۱۰۰ نفر از نمایندگان جمهوریخواه در نامهای در تابستان سال ۲۰۱۳ میلادی اقدام اوباما برای حمله نظامی در سوریه بدون کسب مجوز از سی کنگره را غیر قانونی خوانده بودند.
۱۰-ترامپ چگونه به طور موثر اقدام نظامیاش در سوریه را به سایرین عرضه خواهد کرد؟
رییسجمهوری امریکا گفت که مشاهده عکسهای کودکان کشتهشده بر اثر حملات شیمیایی، ذهنیت او را درباره اسد و سوریه تغییر داد. اما واقعیت این است که این تصاویر دردناک سه سال پیش نیز وجود داشتند، چطور آن زمان ترامپ نظر دیگری داشت؟!
۱۱-آیا ترامپ واقعا شاهینی در لباس کبوتر در طول ماههای گذشته بوده است؟
ترامپ در کارزار انتخاباتیاش از لزوم عدم مداخله نظامی سخن میگفت. اکنون اما او برخلاف وعده انتخاباتی خود عمل کرده است. بزرگترین نگرانی حتی در میان طرفداران او این است که ترامپ فاقد مسئولیتپذیری لازم برای یک رییسجمهوری باشد. بخش عمدهای زا رایدهندگان به او امیدوار به کاهش حضور نظامی امریکا در خاورمیانه بودند اما به نظر میرسد در عمل چیز دیگری در حال روی دادن است. رای دهندگان به ترامپ باور داشتند که به تاجری رای میدهند که به نفع اقتصاد امریکا کار خواهد کرد و تمرکزش بر روی این موضوع خواهد بود.
ایوان مک میلان افسر سابق سیا در اینباره نوشته است که به نظر میرسد ترامپ موضع خود را تنها ظرف مدت ۲۴ ساعت، ۱۸۰ درجه تغییر داده است. او نوشته شعارهای لیبرالی بشردوستانه ترامپ در طول دوران انتخابات با مداخلهگرایی نئومحافظهکارانه او در حال حاضر در تضاد است.
۱۲- آیا ممکن است که بسیاری از طرفداران سرسخت ترامپ به خصوص از جریان الت رایت که راستهای افراطی هستند بدلیل موضوع سوریه از او رویگردان شوند؟
اکنون سایتهای وابسته به این جریان میگویند که ترامپ فریب داده شده و از سوی اطرافیانش او وادار به حضور در جنگ سوریه شده است. آنان به تئوری توطئه علیه ترامپ از سوی عدهای کوچک از اطرافیانش باور دارند. این جریان (الت رایت) به نژادپرستی و یهودستیزی و نگاههای تبعیض جنسیتی شهرت دارند. یکی از اعضای این گروه مدعی شد که فیلم قربانیان سلاحهای شمیایی جعلی بوده است. این طیف که قائل به نظریه توطئه هستند، معتقدند که این تصاویر برای فریب دادن ترامپ و کشاندن او به ورطه جنگ در خاورمیانه طراحی شدهاند. «الکس جونز» در سایت اینفور وارز نوشته است که فکر نمیکند ترامپ دستنشانده پوتین باشد بلکه باور دارد که او یک عروسک خیمه بازی از سوی جریان نئومحافظهکار است.
یکی دیگر از راستهای افراطی نیز نوشته که ببینید حامیان و مخالفان حمله به سوریه چه کسانی هستند، حامیان هیلاری کلینتون، سناتور مک کین و لیندسی گراهام و مخالفان حامیان واقعی ترامپ که همان مردم در خیابان بودند.
در این میان نایجل فاراژ رهبر حزب ملیگرای افراطی استقلال بریتانیا که به دفاع از پوتین نیز شهرت دارد و با ترامپ نیز در برج او دیدار داشت در توئیتر خود نوشته است که رایدهندگان به ترامپ نگران اقدام نظامی اخیر او هستند و میخواهند ببینند چه زمانی به پایان خواهد رسید.
۱۳- در آخر میتوان این پرسش را مطرح کرد که در صورت گسترش مداخلات نظامی امریکا در سوریه این موضوع چه تاثیری بر روی قانون ممنوعیت ورود پناهجویان و مهاجران صادر شده از سوی ترامپ خواهد گذاشت؟
ترامپ در سخنرانی سه دقیقهای پنجشنبه شب خود گفت که سالها تلاش برای تغییر دادن رفتار اسد شکست خورده است. او گفت که در نتیجه این موضوع بحران پناهجویان تعمیق یافته است و این موضوع باعث ایجاد بیثباتی و تهدید علیه امریکا و متحدان آن شده است. پس از این اظهارات مشاور امنیت ملی ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا کاخ سفید در واکنش به این وضعیت سیاست مهاجرتی خود را در جذب پناهجویان تغییر خواهد داد پاسخ منفی داد و گفت که این موضوع در دستور کار نخواهد بود.
در این میان اما دموکراتهایی چون جو کندی نماینده آمریکایی از ماساچوست معتقد است که در نظر نگرفتن موضوع پناهجویان و بحران مرتبط با آن پس از حمله نظامی اخیر و در صورت گسترش این حملات رویکرد اشتباهی خواهد بود.
او در توئیتر خود نوشت که نمیتوان ۵۰ موشک به سوی سوریه شلیک کرد اما به مردم سوریه اجازه ورود به خاک امریکا را برای پناه گرفتن نداد.