چگونه لپ تاپی که داغ می‌کند را تعمیر کنیم؟

یکی از عمومی ترین مشکلاتی که باعث کوتاه شدن عمر لپ تاپ می‌گردد، گرمای زیاد تولید شده‌ی درون آن است. بسیاری از مردم اطلاع ندارند که این مشکل را چگونه می توان به درستی رفع کرد. در این مقاله سعی داریم به شما کمک کنیم تا بدانید چه چیزی باعث تولید گرما در لپ تاپ شده و به چه شیوه ای می توانید علاوه بر حفظ عملکرد لپ تاپ به میزان مورد نظر، دمای سیستم را نیز در سطح مطلوبی نگهدارید.

داغ شدن زیاد لپ تاپ‌ها، مشکلاتی را برای کاربران به وجود خواهد آورد از جمله قفل کردن سیستم، از دست رفتن اطلاعات ذخیره شده و… . شاید حتی متوجه نشوید که ریشه این مشکلات داغ کردن بیش از حد لپ تاپ است و پیش از آنکه در صدد رفع این مشکل برآیید حتی ممکن است مادربرد سیستم بسوزد. در اینجا مرحله به مرحله پیش می‌رویم تا ببینیم راه حل اصولی در برخورد با سیستمی که زیاد گرم می‌کند چه خواهد بود. با وجود اینکه این مراحل برای لپ تاپ ها بیان می شود اما برای رایانه های دسکتاپی نیز مراحل همین است.

انتقال گرما و جریان هوا

در اولین گام باید کشف کنید که حرارت از کجا سرچشمه می گیرد. جریان نداشتن هوا یعنی عدم انتقال حرارت، پس بدنه لپ تاپ خود را بررسی نموده تا بفهمید محل دریچه های ورود و خروج هوا در کجای بدنه قرار گرفته اند. آیا هوا گرم را به بیرون می‌رانند، یا نسیمی کم و ملایم حتی هنگامی که فن در حال سریع چرخیدن است به دست شما می‌خورد؟

در اکثر مواقع، جمع شدن گرد و غبار در منافذ ورود و خروج هوا و فن لپ تاپ و در میان پره‌های خنک کننده مشکل اصلی در محدود نمودن جریان هوا و داغ شدن لپ تاپ است و بهترین راه حل تمیز کردن آن‌ها خواهد بود. بنابرابن به سرعت دست به کار شوید و لپ تاپ را برعکس کرده و پشت بدنه را بررسی کنید.

پیچ قسمت فن لپ تاپ را باز نموده و فن را از محل خود خارج کنید. تمام گرد و غبار را با استفاده از دمیدن هوای فشرده پاک کنید.

اگر دیدید که فن به صورت نامنظم در حال چرخیدن است، برچسب روی فن که معمولا نام و برند تجاری رویش نوشته شده را کمی از محور جدا کرده و یک یا چند قطره روغن مخصوص روی محور بچکانید تا بهتر و روان تر کار کند.

اگر فن به درستی کار نمی‌کند و باید آن را تعویض کنید، ابتدا شماره قطعه فن را از کتابچه راهنمای کاربر لپ تاپ خوانده و از فروشگاه های قطعات لپ تاپ اقدام به خرید یک فن جدید نمایید. زمانی که شما شماره قطعه خود را در اختیار داشته باشید به راحتی می توانید آن را تهیه کنید.

باتری رو به مرگ

انواع متفاوتی از باتری ها وجود داشته و دیدگاه‌های مختلفی نیز در زمینه نگهداری و افزایش طول عمر باتری وجود دارد، اما نظری که در موردش اتفاق آرا وجود دارد این است که هیچگاه باتری را در حالت شارژ ۱۰۰ ٪ یا ۰ ٪ قرار ندهید. بسیاری از افرادی که لپ تاپ می‌خرند دائما آن را به برق وصل می کنند و در حقیقت هرگر از باتری استفاده نمی‌کنند. در اینصورت سلامت باتری را به خطر خواهید انداخت و عمرش را کوتاه می‌کنید، زیرا باتری را وقتی شارژ کرده‌اید که ظرفیتش پر بوده است. یک باتری بد نه تنها دوام کمی دارد، بلکه گرمای زیادی نیز تولید می کند.

باتری به راحتی قابل جایگزینی است. حتی برای لپ تاپ هایی که چند سال از عمرشان گذشته و شاید باتری آنها در بازار موجود نباشد. فقط باید بدانید که چه مدل لپ تاپ و باتری را دارید. اگر هم باتری نو برای لپ تاپ خود پیدا نکردید نگران نباشید چرا که می‌توانید از لپ تاپ به عنوان کامپیوتر رومیزی و ثابت استفاده کنید و به برق متصلش نمایید و با جدا کردن باتری از دستگاه مشکل حرارت را حل کنید.

اگر داغ شدن لپ تاپ ادامه داشت، چه باید کرد؟

بعضی از لپ تاپ را به مجرد اینکه چند دقیقه روشن کنیم داغ می‌کنند حتی بدون اینکه روی پردازنده فشار اعمال کنیم. پس سعی کنید اگر دست به پیچ گوشتی شدید همه قسمت هایی که قابل باز کردن و دسترسی می باشند را باز کرده و خوب از گرد و غبار تمیز کنید، قبل از ینکه به سراغ راه حل دیگری بروید.

اگر تمام موارد گفته شده را انجام دادید و بازهم لپ تاپ داغ می‌شد، احتمالا با مشکل تداوم تولید گرما رو به رو باشید. بعضی مواقع هارد دیسک گرد و خاک گرفته نیز می‌تواند مشکل حرارت بالا و از دست رفتن داده‌ها را برای کاربر به وجود آورد.

گرد و غبار پردازنده و حافطه رم را تمیز کنید تا از شر گرد و غبارهای مزاحم رها شوید. اگر نوت بوک و یا لپ تاپ شما فاقد محفظه در قسمت پایین است، مراحل ذکر شده ممکن است مشکل‌تر باشد. در اینصورت باید دستورالعمل‌هایی را برای باز کردن پشت لپ تاپ پیدا کنید تا بتوانید بخش‌های گرد و خاک گرفته تمیز نموده و مشکل را حل نمایید.

بار روی پردازنده را کم کنید

اگر حرارت بالای سیستم مربوط به میزان باری است که به پردازنده وارد می کنید، توصیه می‌شود به منظور کم نمودن حرارت، بار پردازنده را مدیریت کنید تا فشار کمتری بر سی پی یو وارد آید. می توانید ابزار ویندوز Task Manager را برای مشاهده برنامه‌های در حال اجرا که سنگین‌ترند، استفاده کنید. سپس از Autoruns برای دیدن تمام فرآیندها و ساماندهی به آن‌ها استفاده کنید. شما همچنین می توانید فرآیند راه اندازی برنامه ها در استارت آپ را به نحوی که لازم است، تغییر بدید. بارگذاری هدفمند نرم افزارها نیز کمک خواهد کرد که تعادل بار وارده به پردازنده حفظ شود.

می‌توانید از برنامه Process Explorer استفاده کنید تا ببینید هر پروسه چه فایل‌هایی را باز کرده و منحنی میزان استفاده‌ی آن از پردازنده در طی زمان به چه نحوی است. این برنامه می تواند به شما کمک کرده تا تصمیم بگیرید که از شر چه نرم افزارهایی خلاص شده و کدام را نگه دارید. ما از طرفداران برنامه بزرگ CCleaner هستیم، چرا که اجازه می دهد تا فایل‌های تاریخچه و کش را پاک کنید و خیلی راحت به مدیریت برنامه‌های کاربردی استارت آپ بپردازید. به این ترتیب می توانید مقداری از فضا را به این شیوه ها آزاد کرده و بازده پردازنده را کمی بالاتر برده و در نتیجه حرارت را کم کنید.

اگر ابزاری را لازم دارید که دائما حرارت لپ تاپ را چک کنید، برنامه Core Temp برای ویندوز گزینه‌ی خوبی است. حجم این برنامه کم بوده و به پردازنده فشار نخواهد آورد، ولی اجازه می دهد تا همیشه دمای داخلی سی پی یو را بررسی کنید.

می‌توانید تنطیمات این برنامه را به نحوی تغییر دهید که درجه حرارت را زمانی که در system tray (سینی سیستم) در حال اجراست همواره نشان دهد. یکی از قابلیت های عالی این برنامه عبارت است از ابزار حفاظت در برابر گرمای زیاد که از زیر منوی Options و قسمت Overheat Protection در دسترس خواهد بود.

به این ترتیب می‌توانید درجه حرارتی را مشخص کنید که هنگام رسیدن به آن برنامه های کامپیوتر بطور اتوماتیک به حالت خواب، هایبرنیت و یا خاموش ببرد. Core Temp همچنین به عنوان یک گجت ویندوز می تواند کار کند، به هر حال اگر گرمای بیش از حد سیستم شما ناشی از اجرای برنامه های سنگین باشد، پیشنهاد ما این است که ابزارک ها را خاموش نگهدارید. اقدام دیگری که می توانید انجام دهید این هست که رابط کاربری سنگین Aero ویندوز را خاموش کنید، در این صورت می‌توانید یک میانبر تعریف کرده تا به سرعت بتوانید آن را فعال کنید، البته اگر به آن وابسته شده‌اید!

اگر از سیستم عامل لینوکس استفاده می‌کنید، شاید بخواهید از روش دیگری استفاده کنید، در اینصورت از برنامه Crunchbang می‌توانید نتایج خوبی بگیرید. نصب راحت با Openbox به عنوان یک برنامه مدیر پنجره، یک داک زیبا، و بعضی از جلوه های رومیزی زیبا، تنها با ۸۰ مگ استفاده از حافظه رم. این برنامه بر اساس Debian است، بنابراین سازگاری خوبی با نرم افزارهای دیگر وجود دارد. اگر شما Arch را اجرا کرده باشید، شاید بهتر باشد برنامه Archbang را به جایش امتحان نمایید که همان برنامه است، منتها به جای Debian مبتنی بر Arch ساخته شده است.

عادت‌های خود را تغییر دهید

کاربران لپ تاپ اغلب دارای عادات متفاوتی در مقایسه با افرادی که پشت میز و با کامپیوترهای رومیزی کار می کنند، هستند. بعضی از این عادات غلط بوده و اساسا برای راحت طلبی ما به وجود آمده است، از جمله کار با لپ تاپ در رختخواب، که برای سیستم شما بسیار مضر است. دریچه‌های هوا در اکثر لپ تاپ‌ها زیر بدنه قرار دارد و هنگامی که شما آن را روی سطح نرم رختخواب قرار می‌دهید، عملا راه ورود یا خروج هوا را مسدود می‌کنید. بنابراین قرار دادن لپ تاپ بر روی ملحفه، تشک و یا فرش نرم برای استفاده طولانی مدت ایده‌ی بدی است. اگر شما این عادت غلط را دارید و قصد هم ندارید عادت خود را ترک کنید، بهتر است به فکر خرید یک پایه نگهدارنده لپ تاپ برای حفظ جریان هوا باشید. نمونه‌ای از یک پایه نگهدارنده مدل CoolLift را در تصویر مشاهده می‌کنید

اگر هیچ کدام از روش های فوق به خنک کردن لپ تاپ شما به اندازه کافی کمک نکرد، بهتر است به فکر تهیه‌ی یک پد خنک کننده (تامین انرژی از طریق USB) برای لپ تاپ باشید، مثل آنچه که در تصویر می‌بینید:

فن‌های پد خنک کننده مستقیما هوای سرد را به ورودی‌های زیر لپ تاپ می‌فرستد. حتی بعضی از آن‌ها با هاب USB و زنگ هشدار و امکانات دیگر عرضه می‌شود. اگر منافذ هوا در قسمت جانبی یا اطراف بدنه لپ تاپ قرار دارد، اما قسمت زیرین هنوز واقعا گرم است، می‌توانید از یک پد خنک کننده حرارتی (منفعل) استفاده کنید. در ادامه یک نمونه پد خنک کننده با سیستم حرارتی مدل Targus را مشاهده می‌کنید.

این پد نرم پر شده از کریستال های خاص که به نحوی طراحی شده تا بتواند گرما را از منبع تولید حرارت دور نماید. پد‌های خنک کننده حرارتی با ابعاد کوچکتر نیز در بازار موجود است. من از یک پد ۹ اینچی برای نت بوک قدیمی خود استفاده کردم و به طرز شگفت آوری نتیجه بخش بود.

بطور قطع، این ابزا‌ر‌ها سبب خواهد شد که لپ تاپ کمتر خاصیت حمل و نقل خود را حفظ کند، ولی اگر بتوانید با این وسایل مشکل تولید حرارت بالا را رفع کرده و یا کاهش دهید، حداقل لپ تاپی دارید که می تواند کار شما را به خوبی راه بیاندازد.

کاربرد دوباره لپ تاپ

اگر قصد ندارید دیگر از این جسم داغ به عنوان لپ تاپ استفاده کنید و به نظرتان قدیمی و مستهلک می‌آید، می توانید کاربری آن را تغییر داده و در جای دیگری از این لپ تاپ استفاده کنید. مادربردهای جمع و جور برای قرار گرفتن در کیس کامپیوترهای قدیمی و کوچکتر و جعبه‌های مقوایی مناسب است. این نوع تجهیزات برای سیستم‌های مخصوص سینمای خانگی (HTPC)، گنجه سرورها، یا ایستگاه های کاری نصب شده زیر میز یا داخل کشو بسیار عالی خواهد بود. اگر قطعات را بدون پوشش و کیس رها می کنید باید بیشتر دقت کنید، اما بسته به نوع اتاق، این بدون محفظ بودن قطعات می تواند منجر به کاهش مشکلات گرد و غبار شود. همچنین شما می توانید جریان هوا را بهتر تنظیم نمایید و چند فن رایانه استاندارد را در جاهای هوشمندانه تری به کار ببرید، مانند نصب در قسمت پشت و دو طرف کشو یا میز.

ایده دیگر این است که از ورژن بسیار سبک لینوکس روی لپ تاپ خود استفاده نموده و از نوت بوک جهت کارهایی که چندان نیاز به قدرت سی پی یو ندارد، مثل استفاده از لپ تاپ در نقش یک فایل سرور استفاده کنید. این وظایفی که نیاز به وارد آوردن فشار به لپ تاپ ندارند درجه حرارت را پایین نگه داشته و به این ترتیب هنوز هم می توانید از نوت بوک خود استفاده‌ی مفیدی بکنید. اگر صرفا می خواهید از شر باتری راحت شوید، پس می توانید قطعات را در داخل کیس به حال خود رها کرده و آن را روی یک قفسه به عنوان یک سرور بدون سر نصب کنید (SSH و تنها خط فرمانی). قطعا این قیبل مصارف برای لپ تاپ‌هایی که مشکل حرارت بالا دارند کم نیست.