نخستین فصل گمانه‌زنی برای لایه‌نگاری و تکمیل مطالعات شهر کهن اهواز ـ محدوده آسیه آباد با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و با حمایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان در حال انجام است. به گفته حبیب عمادی که سرپرست هیأت باستان‌شناسی این محوطه را به عهده دارد، تپه آسیه آباد برجستگی طبیعی است که در این منطقه به صورت میان لایه‌های متناوب رسی، ماسه‌ای قابل مشاهده است. آنچه از محوطه آسیه آباد مشهود است محوطه‌ای با شکل هندسی نامنظم بوده که با پهنه‌ای در حدود ۵.۲ هکتار در محله آسیه آباد در منطقه ۷ و ناحیه یک شهر اهواز قرار گرفته است.
این باستان‌شناس گفت: آنچه در مکان‌گزینی آسیه آباد به عنوان بخشی از کهن‌شهر مؤثر بوده، علاوه‌بر شرایط طبیعی و ژئومورفولوژیک، عوامل فرهنگی است. از جمله عوامل فرهنگی، کیفیت تعامل با مراکزی چون شوش و شوشتر در شمال، ارجان و رامهرمز در شرق و بغداد و بصره در غرب بوده است که بر موقعیت مکانی این محوطه، تأثیری غیرقابل انکار داشته است.
عمادی اظهار کرد: اهم اهدافی که در مطالعات باستان‌شناسی آسیه آباد دنبال می‌شود شامل لایه‌نگاری علمی و دقیق تپه آسیه آباد برای ارائه یک گاه‌نگاری دقیق و شناسایی توالی استقرارهای شکل‌گرفته در آن، شناخت دوره‌های استمرار و وقفه در بهره‌وری از محوطه آسیه آباد، بررسی سنت‌های سفالی و تغییر و تداوم در الگوی سفالگری محوطه آسیه آباد با استناد به قطعات سفال‌های به‌دست آمده از لایه‌های برجای مانده فرهنگی و در نهایت سالیابی و تاریخ‌گذاری نسبی و مطلق لایه‌های فرهنگی و فضاهای معماری مکشوفه در طول کاوش لایه‌نگاری است.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی آسیه آباد گفت: با وجود آنکه کاوش‌ها و بررسی‌های شهرستان‌های استان خوزستان اطلاعاتی در ارتباط با سنت‌های سفالی و معماری منطقه در دوره ساسانی و اسلامی ارائه کرده، ولی شناخت ماهیت و کارکرد محوطه آسیه آباد، خواهد توانست ابهامات فراوانی را درباره شیوه استقرار، معماری و فرایندهای تاریخی شهر کهن اهواز روشن سازد. یافته‌های بررسی سطحی گذشته نشان داد، که آسیه آباد مجموعه مهمی از مواد فرهنگی قرون اولیه اسلامی را در خود جای داده است.
این باستان‌شناس با بیان اینکه با توجه به برنامه های توسعه شهری، بیشتر محوطه‌های موجود در شهرها به شدت در معرض تخریب و تسطیح هستند، اظهار کرد: محوطه آسیه آباد متاسفانه به دلیل قرارگیری در بافت شهری، آسیب‌های بسیار فراوان و جبران‌ناپذیری دیده است. تعرض‌های عمرانی و شهرسازی در محدوده آسیه آباد باعث شده بخش زیادی از این محوطه باستانی قربانی توسعه کالبد شهری اهواز شود. برنامه باستان‌شناسی پیش‌بینی شده برای مطالعه محوطه آسیه آباد، الگوی مدونی راجع به ویژگی‌های شکلی و کالبدی سفال‌های اهواز کهن در اختیار خواهدگذاشت.
عمادی افزود: از طرف دیگر، گسترش حفاری‌های غیرمجاز و توسعه فعالیت‌های عمرانی و شهرسازی در دل شهر اهواز و عوامل فرساینده طبیعی، این بیم را ایجاد کرده است که داده‌های مدفون در دل محوطه آسیه آباد، به‌زودی به ورطه نابودی فروافتد و گنجینه‌ای از دانش تاریخی و باستان‌شناختی راجع به اهواز کهن از بین برود. این خطر، با ابلاغ محدوده عرصه و حریم محوطه و دستورالعمل‌های حفاظتی برای پاسداری و محافظت از این محوطه تا حدود زیادی مرتفع خواهد شد. بدیهی است مستندنگاری و لایه‌نگاری بقایای مواد فرهنگی این محوطه امکان ثبت برگی از تاریخ این سرزمین و ادامه مطالعات را برای آیندگان فراهم خواهد ساخت.
منبع؛ ایسنا
