هرشخص سالانه بالغ بر۲۴باردرسال می تواند اهدای خون انجام دهد در هر بار اهدای پلاسما 20 هزار تومان به عنوان هزینه ایاب وذهاب به اهدا کننده، پرداخت میشود.
سیامک مرهصدق، عضو کمیسیون بهداشت میگوید: «طبق قانون نباید اقدام به خرید و فروش خون افراد اهدا کننده کرد.» وی پرداخت این پول ناچیز را به عنوان هزینه ایاب و ذهاب منطقی میداند. این در حالی است که به گفته کارشناسان انتقال خون، هدف از این قانون، تجاری نشدن موضوع خون و فرآوردههای خونی بوده تا گروهی با حیات مردم سودهای کلان به جیب نزنند.
اما به نظر میرسد، تنها اهداکنندههای پلاسما کمترین سهم را در درآمدهای میلیونی صادرات پلاسما دارند. در دنیا به دلیل نیاز مبرم به پلاسما، برای امور دارویی هر بار به اهداکننده پلاسما مبلغی پرداخت می شود. این مبلغ در آمریکا 100 دلار و در اروپا 50 یورو است؛ معادل حدود 300 هزار تومان.
سارا سجادی، متخصص فرآوردههای خونی میگوید: «به صورت استاندارد هر فرد کمتر از 80 کیلوگرم میتوان در هر نوبت 500 سیسی پلاسما گرفت. معمولا در نوبت اول به دلیل رعایت موارد بهداشتی از این پلاسما استفاده نمیشود. اما در نوبتهای بعد این پلاسما به کشور آلمان صادر میشود. به گفته او پلاسمای ایرانیها به دلیل سالمتر بودن و خطر آلودگی کمتر، طرفداران زیادی دارد و کشور آلمان نیز این پلاسما را از شرکتهای ایرانی خریدار میکند و مشتقاتی را که از این پلاسما تولید میشود با قیمت بسیار کمتر به آنها میفروشد. این در حالی است که این شرکتها این داروها را به قیمتهای نسبتا بالا در اختیار وزارت بهداشت قرار میدهند تا برای بیماران استفاده کنند.به گفته او سالانه حدود 200 هزار لیتر پلاسما در کشور گرفته می شود که قیمت هر لیتر آن در دنیا حدود 120 دلار ارزش است. این سود آنقدر است که این شرکتها برای پیدا کردن اهدا کننده حتی گروهی بازاریاب استخدام کردند؛ چرا که سود فراوانی برای آنها دارد.
ستهای چینی
با این حال تجار خون، گویی هر روز به دنبال سود بیشتر از این راه هستند، به طوری که به گفته یکی از فعالان حوزه تجهیزات پزشکی، خطر استفاده از تجهیزات چینی بیکیفیت، افراد اهدا کننده پلاسما را تهدید میکند.
هانیه شمس میگوید: «ستهایی که برای تصفیه پلاسمای خون در اهدای پلاسما مورد استفاده قرار میگیرد سایر بخشهای خون از جمله گلبولهای قرمز را به بدن بازمیگرداند. در ستهای باکیفیت این تصفیه به درستی انجام میشود، اما متاسفانه ستهای بیکیفیت چینی هم وجود دارد که یکی از شرکتهای صادرات پلاسما، درصدد واردات و استفاده از آن است و در حال حاضر در مورد ثبت واردات آن اقدام کرده است و با توجه به قدرت این شرکت در ارتباط سازمانهای مختلف این خطر وجود دارد که با واردات آن موافقت شود. اشکال عمده این ستها تصفیه غیردقیق خون است، به طوری که مقدار زیادی گلبول قرمز از بدن فرد اهداکننده خارج میشود و از آنجایی که اهداکنندگان پلاسما به صورت مکرر این کار را انجام میدهند، میتواند زمینهساز مشکلاتی برای سلامتی این افراد که بسیاری از آنها از افراد کمدرآمد جامعه هستند و خودشان نیز با مشکلات سو تغذیه مواجه هستند، ایجاد کند؛ مشکلاتی چون فقر شدید آهن.
به گفته او، قیمت این ستها حدود 6 یورو یعنی نصف قیمت ستهای استاندارد تصفیه پلاسما است. به گفته او، از این ستها مدت کوتاهی در دوره تحریمهای شدید بینالمللی علیه ایران استفاده شد، اما به دلیل کیفیت پایین از رده خارج شدند. اما این شرکت دوباره تصمیم دارد از این ستهای بیکیفیت استفاده کند.