تک قالیباف، پاتک جهانگیری/ معاون‌اول رئیس‌جمهور چرا و چگونه نامزد انتخابات شد؟

 بعد از اعلام رضایت روحانی برای این تاکتیک، مرعشی و موسوی‌لاری از دفتر ریاست‌جمهوری در پاستور راهی دفتر معاون‌اول در همان ساختمان شدند تا نتیجه را به سمع جهانگیری برسانند. اسحاق جهانگیری، ساعت چهار عصر روز گذشته برای نهایی‌کردن این برنامه به دفتر روحانی رفت و وقتی از رضایت روحانی مطمئن شد، از همان‌جا راهی خیابان فاطمی شد. به‌این‌ترتیب، مهم‌ترین آرایش انتخاباتی در دور دوازدهم ریاست‌جمهوری شکل گرفت؛ یعنی قرارگرفتن زوج روحانی- جهانگیری در برابر زوج احتمالی رئیسی- قالیباف؛ چراکه به نظر می‌رسد مهم‌ترین تاکتیک اصولگرایانه، حمله همه‌جانبه به روحانی در این دوره از انتخابات خواهد بود. هرکدام از نامزدهای این جریان که صلاحیتشان تأیید بشود، مهم‌ترین برنامه انتخاباتی و تبلیغاتی خود را نقد و تخریب برنامه دولت یازدهم قرار خواهند داد. کاری که استارت آن را از همین نطق‌های زمان ثبت‌نام زدند و شاید شدیدترین آن نطق محمدباقر قالیباف بود. 

آمدن رئیسی و قالیباف بار دیگر این شایعه را قوت بخشید که در صورت برد رئيسی در انتخابات، قالیباف، همشهری او، گزینه مناسبی برای معاون‌اولی خواهد بود؛ چراکه سبد رأی قالیباف روشن است و جریان اصولگرا بعید است مهره سوخته خود را برای چندمین بار به محک آزمون قرار دهد؛ از‌این‌رو هرقدر رئیسی در نخستین مواجه‌اش با خبرنگاران، با ادبیات حوزوی ظاهر شد؛ اما قالیباف با بیانیه‌ای شدیدا انتخاباتی و تخریبی وارد عرصه شد تا نقش مکمل خود برای رئیسی را به‌خوبی ایفا کند. به‌این‌ترتیب در مواجهه با رئیسی- قالیباف، باید کسی در کنار روحانی قرار می‌گرفت که بتواند نقش مکمل را به بهترین شکل ایفا کند.در برابر این چینش، مهم‌ترین ابزار رویارویی، به‌ویژه در فرصت مناظره‌ها، حضور یکی از نزدیک‌ترین چهره‌ها به روحانی و دولت او بود. به همین دلیل هم بود که جهانگیری، به عنوان نامزد موردنظر این تز انتخاباتی برگزیده شد. چه جهانگیری خود در نطق ثبت‌نامش تأکید کرد که «من در متن همه جریانات بودم. برای همه این شرایط را باز می‌کنم و از کارنامه دولت دفاع می‌کنم. در هیچ مقطعی میان معاون‌اول و رئیس‌جمهور چنین رابطه جدی‌ای وجود نداشته است. من روحانی را شخصیت عزیز، ارزشمند، خوش‌فکر و صاحب اندیشه می‌دانم. ایشان به من علاقه دارند. گاهی ساعت‌ها مشورت می‌کنیم».

اسحاق جهانگیری، یکی از چهره‌هایی در دولت روحانی است که صریح‌ترین نقدها را به عملکرد دولت‌های نهم و دهم داشت. در راستای این نقدها هم گاه افشاگری می‌كرد و مطالبی را به‌مرور و به صورت رندم، مطرح می‌کرد که در نهایت احمدی‌نژاد را واداشت تا از او شکایت کند. شکایتی که البته منع تعقیب خورد. مهر ٩٤ بود که وکیل اسحاق جهانگیری اعلام کرد محمود احمدی‌نژاد به واسطه ١٢ عنوانی که اسحاق جهانگیری درباره دولت‌های او به کار گرفته، به عنوان اتهامی تهمت و افترا شکایت کرده است.

به‌نوشته روزنامه شرق، اتهاماتی که از سوی رئیس دولت‌های نهم و دهم به معاون‌اول دولت یازدهم وارد شده، شامل ١٢ مورد بود که از سخنان «جهانگیری» استخراج شده بودند: «بیشترین و بزرگ‌ترین فسادهای قرن در دوره گذشته اتفاق افتاد»، «فساد ٢٢‌میلیاردی ارزی در دولت قبل و خروج بی‌سر‌و‌صدای ٢٢ میلیارد دلار ارز از کشور در دولت دهم»، «نامشخص‌بودن مصرف ١١٨ میلیارد دلار درآمد نفتی کشور در سال ١٣٩٠»، «دولت گذشته در اوج درآمد نفتی، دولت را با اوج بدهی به بخش‌های مختلف تحویل داد»، «هدررفت فرصت ٩٥٠‌میلیارد‌دلاری در دولت گذشته»، «حساب ذخیره ارزی که به صندوق توسعه ملی تبدیل شد، موجودی‌اش صفر بود»، «دولت قبل ٧٠٠ میلیارد دلار صرف اشتغال چینی‌ها کرد»، «نامشخص‌بودن سرنوشت بیش از صد میلیارد دلار پول حاصل از واگذاری شرکت‌ها و کارخانه‌ها در دولت گذشته»، «بدترین عملکرد نیم‌قرن گذشته در سال آخر دولت قبل، با رشد اقتصادی منفی پنج درصد و نرخ تورم ٤١ درصد و نرخ تورم مواد غذایی بالای ٦٠ درصد»، «کشور در زمان شروع کار دولت ته دره بود، اما ما کشور را ١٠ پله بالا آوردیم»، «اگر طبق قانون عمل می‌شد باید ٣٠٠ میلیارد دلار در صندوق توسعه، ارز می‌داشتیم» و درنهایت «کسی که تصمیم گرفته برخلاف قانون، ٤٥ هزار تومان پرداخت کند و مردم و حکومت را این‌گونه گرفتار کند؛ امروز هم احساس می‌کند قهرمان است و بقیه که گرفتار شدند مشکل‌دار هستند». چند روز بعد وکیل اسحاق جهانگیری اعلام کرد که دادگاه برای موکلش منع تعقیب صادر کرده است.به گفته او، اسحاق جهانگيري شهریور همان سال برای ارائه دفاعیات در دادسرا حاضر شده بود. این در حالی بود که حامیان احمدی‌نژاد اعلام کرده بودند که جهانگیری از ارائه دفاعیات خودداری کرده است. با این حال، با حکم دادگاه و قرار منع تعقیب روشن شد که شکایت احمدی‌نژاد وجهی نداشته و سخنان جهانگیری مصداق تهمت و افترا نبوده است.اسحاق جهانگيري حالا هم که آمده، به گفته خودش می‌خواهد روشن کند که دولت یازدهم چه تحویل گرفته است. یعنی ادامه همان خطی که در دولت یازدهم آغاز کرده بود.

جهانگیری؛ زمانی که سکان معاون اولی در دولت روحانی را در دست گرفت، رئيس شورای مرکزی حزب کارگزارن سازندگی بود. البته او از السابقون کارگزاران هم به شمار می‌رود. هرچند نامش در اعضای هيئت مؤسس دیده نمی‌شود، اما از اعضای شورای مرکزی اول حزب به شمار می‌رود، از حلقه کرمانی‌های حزب.اگرچه متولد کرمان نیست اما بزرگ شده کرمان است.

 زاده ١٣٣٦ در کوه شاه هرمزگان. اما تحصیلاتش را در سیرجان کرمان آغاز کرد و مدرک کارشناسی فیزیک خود را از دانشگاه این شهر گرفت. جهانگیری کارشناسی ارشد مهندسی صنایع را هم از دانشگاه شریف گرفته و دکتری خود را هم در واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد در رشته مدیریت صنعتی اخذ کرد. از سال ٥٨ تا ٦٣ در جهاد سازندگی کرمان مشغول به فعالیت بود. جهانگیری از سال ٦٣ از حوزه جیرفت، وارد دومین دوره مجلس شورای اسلامی شد و در دوره سوم هم به مجلس رفت. در سال ٧١ یعنی اواخر دولت اول هاشمی‌رفسنجانی به اصفهان رفت و به جای غلامسحین کرباسچی استاندار اصفهان شد. جهانگیری همچنین در دولت اول سیدمحمد خاتمی وزارت معادن و فلزات را برعهده گرفت و در دولت دوم هم با ادغام وزارت‌خانه‌ها مسئولیت وزارت صنایع و معادن را برعهده داشت. او همچنین صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول ماهنامه صنعت و توسعه نیز به شمار می‌رود.جهانگیری در انتخابات ریاست‌جمهوری ٩٢، ریاست ستاد هاشمی رفسنجانی را برعهده داشت. 

اما زمانی که هاشمی‌رفسنجانی رد صلاحیت شد و ستادهای او به حالت تعلیق درآمد، امکاناتش را در اختیار ستاد روحانی قرار داد. بعد از آن بود که روحانی در ١٤ مرداد ٩٢، بعد از تحویل دولت، حکم معاون اولی جهانگیری را صادر کرد. زمستان ٩٥ اما جهانگیری به دلیل مشغولیت در معاونت و از آنجا که امکان حضور در جلسات شورای مرکزی حزب را نداشت، از ریاستش بر شورای مرکزی حزب انصراف داد.

جهانگیری شاید به دلیل سبقه کارگزارانی بودن و شاید هم کرمانی‌بودن، از نزدیکان به هاشمی‌رفسنجانی محسوب می‌شود. تا آنجا که بعد از مرگ آیت‌الله، بعد از شنیدن زمزمه‌هایی درباره برقراری کانال ارتباطی اصلاح‌طلبان با مقام رهبری، نام او بود که بر سر زبان‌ها افتاد. ماجرای مرگ هاشمی، برخی از فعالان جریان اصلاح‌طلب را بر آن داشت تا درباره لزوم حفظ کانال ارتباطی با دفتر مقام معظم رهبری فکر کنند. اسحاق جهانگیری خود درباره چگونگی انتخابش برای این مقصود پیش‌تر به «شرق» چنین گفته بود: «ما با دوستان و بزرگان اصلاح‌طلب مذاکره‌ای داشتیم؛ آنها تأکید کردند که این کار انجام شود. من هم با آقای رئیس‌جمهور مشورت کردم و نهایتا به این نتیجه رسیدم که این ملاقات انجام شود که انجام هم شد. هم درباره شرایطی که مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی داشت، صحبت شد و هم شرایط اصلاح‌طلبان. درباره موقعیت، جایگاه و نقش آنها در انقلاب و نظام و نیز درباره سران اصلاح‌طلب هم صحبت شد. نظرات مقام معظم رهبری، نظرات بسیار روشنی راجع به افراد و جریان اصلاح‌طلب است و استقبال خیلی خوبی انجام شد. من به سهم خودم سعی می‌کنم تا آنجا که امکان دارد، در ایجاد و برقراری این کانال ارتباطی تلاش کنم. اینکه همیشه با جریان اصلاحات ارتباط داشته باشند، از تأکیدات مقام معظم رهبری بود».

اسحاق جهانگیری حالا هم در قامت معاون اول و هم در قامت مهم‌ترین کانال ارتباطی اصلاح‌طلبان با مقام معظم رهبری راهی یکی از مهم‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری شده است تا به روحانی کمک کند. او با مشورت روحانی آمده و نقشی تعیین‌کننده را در لحظات حساس ایفا مي‌کند. یک رئیس‌جمهور و معاون اول مستقر در برابر یک رئيس‌جمهور بالقوه و معاون اول احتمالی‌اش.

همچنین یک عضو هیئت رئیسه شورای عالی انتخاباتی اصلاح طلبان نحوه تصمیم گیری برای کاندیداتوری اسحاق جهانگیری را شرح داد. حسین مرعشی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به نام نویسی اسحاق جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری گفت: پس از بحث های فراوان در شورای عالی انتخاباتی اصلاح طلبان آقای دکتر روحانی به اتفاق آراء به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان برای انتخابات ریاست جمهوری تعیین شد که در همان جلسه اعضای شورای عالی معتقد بودند که باید از ظرفیت انتخابات برای معرفی چهره های اصلاح طلب نیز استفاده شود.

وی ادامه داد: تاکید بر آن بود که در کنار آقای روحانی چهره های اصلاح طلبی نیز حضور داشته باشند تا هم از ظرفیت انتخابات برای معرفی چهره ها و شخصیت های اصلاح طلب استفاده شود و هم صدای اصلاح طلبان انعکاس وسیع تری داشته باشد. از طرفی با هر نوع خطری که بخواهد بن بستی ایجاد کند،  مقابله شود.شورای عالی این اختیار را به هیئت رئیسه داد و در جلسات هیئت رئیسه 5 نفر از شخصیت های اصلاح طلب به عنوان افراد مناسب برای حضور در انتخابات تعیین شدند. این 5 نفر آقایان جهانگیری، ظریف، زنگنه، بی طرف و ملک زاده بودند. سایرین خودشان آمادگی نداشتند و آقای روحانی و آقای خاتمی در رفت و برگشت اطلاعات تاکید داشتند که فردی حتما در صحنه باشد تا این مسیر را با اطمینان پشت سر بگذاریم.

وی با بیان اینکه این لیست با بزرگان اصلاح طلب خارج از شورای عالی مانند علمای روحانیون مبارز نیز به مشورت گذاشته شد، افزود: در این رابطه به طور خاص با آقایان خاتمی، موسوی خوئینی ها و نوری صحبت شد و در همه موارد تاکید بر این بود که پس از صلاحدید آقای روحانی رئیس جمهور محترم اقدام شود.

این عضو هیئت رئیسه شورای عالی انتخاباتی اصلاح طلبان خاطر نشان کرد: در جلسه ای نیز جمعی متشکل از من، آقای موسوی لاری و آقای کمالی و بعضی دیگر از اعضای هیئت رئیسه در این رابطه صحبت شد و دیروز هم ما سه نفر طی جلسه ای با آقای روحانی به طور مفصل مباحث را مطرح کردیم و از آن لیست پیشنهادی اصلاح طلبان، آقای روحانی، آقای جهانگیری را مناسب دانستند و ایشان نیز بنا به خواست شورای عالی اصلاح طلبان، شخصیت های بزرگی مانند آقای خاتمی، آقای موسوی خوئینی ها، آقای نوری، آقای عارف و نهایتا با تائید آقای حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند.تمام امکانات ما به صورت متحد برای پیروزی جبهه اصلاحات و اعتدالیون در کشور بسیج است و با وحدت کامل این مسیر مشترک را پیش می بریم.

وی تصریح کرد: این موضوع عصر دیروز نهایی شد و آقای جهانگیری نیز برای ثبت نام به وزارت کشور رفت. در عین حال این موضوع جزو آخرین توصیه های مرحوم آیت الله هاشمی بود که خوشبختانه با وحدت جبهه اصلاحات و با هماهنگی رئیس جمهور محقق شد و باید گفت که آیت الله هاشمی پیش از فوت خود از آقای جهانگیری به عنوان چنین گزینه ای اسم می بردند.