آراس: فضای دانشگاه و دانشجویی با انتقاد و مطالبهگری پیوند خورده است؛ تقریبا در تمامی دانشگاههای بزرگ کشور این مراسم با برگزاری سخنرانیهای متعدد گرامی داشته میشود؛ به ویژه مراکز آموزش عالیای که تشکلهای مختلفی در آن اجازه فعالیت دارند. اما هر ساله مراسم شانزده آذر در دانشگاهها با حاشیههایی همراه میشود. به ویژه دانشگاههایی که رئیس جمهوری وقت عزم حضور یا سخنرانی در آن را دارد.
به گزارش آراس در میان سه دولت اخیر دولت اصلاحات بیشتر با دانشجویان پیوند و ارتباط داشت. در حقیقت از دوران اصلاحات بود که حضور رئیس جمهور و سخنرانی وی در مراسم گرامیداشت جان فشانی 3 دانشجوی شهید در سال 1332 تبدیل به یک سنت شد. تا پیش از آن معمولا گرامیداشت این روز تنها با ارسال پیامی معمولی از سوی وزیر علوم یا وزیر بهداشت و آموزش پزشکی رفع و رجوع میشد اما از دوران اصلاحات سخنرانی رئیس جمهوری و شنیدن مطالبات دانشگاهیان در این روز تبدیل به یک رویه شد.
دولت اصلاحات
اولین سال ریاست جمهوری دولت اصلاحات، روز دانشجو با اجلاس سران اسلامی همزمان شده بود و به همین دلیل امکان حضور رئیس دولت میسر نبود و این دیدار در روز 16 آذر انجام نشد و برای جبران این اتفاق رئیس دولت اصلاحات در خرداد ماه سال 77 به دانشگاه تهران رفت.
سخنرانیای بیحاشیه بود چرا که دانشجویان برای اولین بار سالروز 16آذر را اینگونه و با حضور رئیس جمهور برگزار میکردند؛ حضور رئیس جمهور برای اولین بار در روز دانشجو همه چیز را تحت شعاع قرار داده بود و ابتکار عمل بر عهده ریاست جمهوری وقت بود. از نحوه چیدمان سن تا صندلی یک رئیس جمهور در برابر دانشجویان.
آذر 1377 و قتلهای زنجیرهای؛ رئیس دولت اصلاحات آذر سال 77 به دانشگاه صنعتی شریف رفت و با دانشجویان سخن گفت. وی در این سخنرانی به دانشجویان وعده داد که ماجرای قتلهای زنجیرهای را با جدیت پیگیری کند. رئیس جمهوری وقت کشورمان در همین سخنرانی میگوید: «بنده با قاطعيت اين جنايت را پيگيري ميكنم و اين عملي محكوم است»
آذر 1378 و انتخابات مجلس ششم؛سال 78 حضور رییس جمهور در دانشگاه به دلیل بیماری به تعویق افتاد. با توجه به واقعه کوی دانشگاه فضاه پر تنش بود. البته این وقفه طولانی نشد و وی چند روز بعد به دانشگاه علم وصنعت رفت. فضای کشور تحت تاثیر انتخابات مجلس بود و در پیش بودن انتخابات مجلس ششم و بحث کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی جامعه و دانشگاه را به شدت سیاسی کرده بود. البته در آذر 78 دانشگاه تازه از شوک حمله نیروهای خودسر به کوی دانشگاه در تیرماه همان سال بیرون آمده بود.
1379 سال پایانی دور اول و در خواست دانشجویان؛ سال 79 رئیس دولت اصلاحات به دانشگاه تربیت مدرس رفت، پایان دوره اول اصلاحات بود و هنوز کسی از تصمیم قطعی رئیس جمهور وقت برای شرکت مجدد در انتخابات ریاست جمهوری خبر نداشت. برخی محافل و گمانهزنیها از عدم رغبت وی برای دور دوم ریاست جمهوری خبر میدادند به همین دلیل دانشگاه و دانشجویان به دنبال فهم پاسخ این سوال بودند.
سال 1380 روز دانشجو به دلیل تقارن با ایام شهادت حضرت علی (ع) برگزار نشد.
آذر 1381 و اولین غیبت؛ رییس دولت اصلاحات در مراسم روز دانشجو حاضر نشد. پیش از آن هم گفت: «فکر نمی کنم امسال 16 آذر جایی بروم. البته همیشه مخلص دانشجویان هستم و با آنان گفت و گو می کنم و ان شاء الله در موقع مقتضی دیدار و گفت و گو خواهم داشت.»
سال 82 و دومین غیبت؛ انتخابات شورای شهر و انتخابات پیش رو، یعنی مجلس هفتم، فضای دانشگاه و جامعه را حساس کرده بود شاید به همین دلیل رئیس دولت اصلاحات در این سال به دانشگاه نرفت.
آذر 1383 و پرحاشیهترین دیدار با دانشجویان؛ سخنرانی رئیس دولت اصلاحات در دانشگاه تهران در سال 1383 پرحاشیهترین سخنرانی وی بود. برخی دانشجویان در سال اخر دولت اصلاحات نسبت به عملکرد وی معترض بودند. دانشجویان هوادار اصلاحات معتقد بودند مطالباتشان در دولت اصلاحات تامین نشده است به همین دلیل در فضای دانشگاه نقدهای تندی به رئیس جمهور وقت شد. سخنرانی که مورد استقبال منتقدان دولت اصلاحات قرار گرفت و بارها از سوی رسانههای مختلف انعکاس داده شد.
دولت مهرورزی
شروع پرحاشیه احمدی نژاد، آذر 1384؛ آذر ماه 1384 اما حضور احمدینژاد از سال اول با حاشیه همراه بود. مهمترین حاشیه سال 84 تعطیلی همه مراکز آموزشی و حتی دانشگاهی به دلیل آلودگی هوا بود. اقدامی کم سابقه که به مذاق دانشجویان خوش نیامد چرا که جز معدود مواردی بود که حتی دانشگاهها هم به دلیل آلودگی هوا تعطیل میشدند آن هم برای دو روز.