آهن‌های بلند زنگ‌زده روی حفره‌هایی تا اعماق زمین، پاره‌آجرهای یکی در میان پر و خالی و نیمه‌شکسته؛ کوهی از سیمان و سنگ‌های نیمه‌شکسته روی پیاده‌روها، تصویری از ساختمان‌های نیمه‌کاره در شهرهای ایران است. پروژه‌هایی که سال‌هاست با همین نما در مقابل چشمان منتظر شهروندان، روی زمین مانده‌اند.
گروه رسانه ای آراس: آهن‌های بلند زنگ‌زده روی حفره‌هایی تا اعماق زمین، پاره‌آجرهای یکی در میان پر و خالی و نیمه‌شکسته؛ کوهی از سیمان و سنگ‌های نیمه‌شکسته روی پیاده‌روها، تصویری از ساختمان‌های نیمه‌کاره در شهرهای ایران است. پروژه‌هایی که سال‌هاست با همین نما در مقابل چشمان منتظر شهروندان، روی زمین مانده‌اند.
این‌روزها تعداد پروژه‌های نیمه‌کاره کشور که سال‌ها در بایکوت ساخت‌وساز بی‌سرانجام رها شده‌اند، کم نیست. ساختمان و طرح‌های عمرانی بلاتکلیفی که ممکن است تا زمان راه‌اندازی، دیگر کهنسال شده باشند. درست مثل پروژه ورزشگاه ۷۵هزارنفری نقش جهان اصفهان که بعد از ٢٨سال بلاتکلیفی بالاخره آبان‌ماه سال ٩٥ افتتاح شد. البته این تنها پروژه عمرانی کشور نیست که دیر به سرانجام رسیده یا هنوز بعد از سال‌ها هنوز به سرانجام نرسیده‌اند، مانند پروژه آزادراه تهران- شمال، احیای تالاب انزلی،کتابخانه مرکزی یزد، مترو و فرودگاه قم و تعداد بی‌شماری پروژه دیگر.
شاید سال آینده، شاید چند‌سال آینده. این سرنوشت برخی پروژه‌ها و طرح‌های عمرانی در بخش دولتی است که در زمان کلنگ‌زنی وعده‌های چند ساله دارند و هر چه زمان به پیش می‌رود این سال‌ها به دهه‌ها ختم می‌شود. داستان پرتکرار پروژه‌هایی است که عمدتا منتظر بودجه و اعتبارات هستند تا بالاخره برایشان تصمیمی بگیرند و از زمین بلند شوند.
حجم پروژه‌های نیمه‌تمام در سراسر کشور مثل تکثیر سلول‌های سرطانی به جان همه شهرهای کشور افتاده است. پروژه‌های متعددی که یا ساختمانی هستند یا عمرانی اما انگار شرایطی آنها را در نطفه خفه کرده است.
تصمیمات هم به سرنوشت پروژه‌ها دچار می‌شوند؟
بهمن‌ماه سال گذشته اعضای شورای اسلامی شهر تهران طرحی را برای روشن‌شدن تکلیف گودهای رها و ساختمان‌های نیمه‌کاره در پایتخت تصویب کردند. براساس این طرح، شهرداری تهران از ابتدای سال ۹۵ موظف شد برای آن دسته از ساختمان‌هایی که در مهلت قانونی مندرج در پروانه ساختمانی عملیات خود را به اتمام نرسانده و ساختمان را نیمه‌کاره رها کرده‌اند به ازای هر ماه تطویل پس از انقضای مهلت درج شده در پرونده، عوارضی تحت‌عنوان هزینه تعلیق ساختمان‌سازی مطابق فرمول و جداول اعلامی دریافت کنند. همچنین در این جلسه اعلام شد که ٨٠درصد ساختمان‌های نیمه‌کاره مربوط به ادارات دولتی و تعاونی‌های مسکن است. در همین جلسه معصومه‌آباد رئیس کمیته ایمنی شورا از وجود هزار و ٢٣ساختمان نیمه‌کاره در پایتخت خبر داد. ساختمان‌هایی که عمده‌شان قدمتی چند دهه‌ای داشتند. به این معنی که اگر ساخت این ساختمان‌ها به اتمام رسیده بود درحال حاضر کلنگی محسوب شده و باید تخریب می‌شدند.
با این حال این طرح با اندکی تأخیر درحالی در مجلس به تصویب رسید که این قانون تنها به پروژه‌های ساختمانی اختصاص دارد و پروژه‌های عمرانی همچنان بلاتکلیف هستند.
ارثیه نجومی
اگرچه کلنگ برخی از پروژه‌های عمرانی از دولت هفتم و هشتم به دولت‌های بعد به ارث رسید اما نکته قابل تامل در رابطه با این مسأله سیر صعودی این نوع پروژه‌ها در دولت‌های بعدی داشت. به این معنی که آن زمان اگر تعداد پروژه‌های ناتمام قابل‌شمارش بود با به ارث رسیدن به دولت محمود احمدی‌نژاد نه‌تنها رها شد، بلکه کلنگ پروژه‌های ناتمام دیگری نیز زده شد. اتفاقی که باعث شد حجم این پروژه‌ها روی هم تلنبار شود و تعداد غیرقابل شمارشی را پیش روی دولت یازدهم قرار دهد.
دولت حسن روحانی بودجه طرح‌های عمرانی را ٢٩,٨درصد افزایش داد تا نشان دهد ارثیه به جا مانده از دولت‌های پیشین را بهتر نگهداری می‌کند. با این حال هنوز هم پروژه‌های بی‌شماری هستند که به دلیل کمبود بودجه و اعتبارات لاینحل مسکوت مانده‌اند و هنوز هیچ فکری به حال‌شان نشده است.
با این تفاسیر باید گفت هرچه هست این نیمه بخشی از عمران و آبادانی کشور را زیر خروارها خاک مدفون کرده‌اند. اگر راجع به این موضوع از مردم بپرسی آنها می‌گویند: «ما می‌خواهیم یک اتاق‌مان را تعمیر کنیم نگاه به جیب‌مان می‌کنیم. برآورد هزینه جزو ابتدایی‌ترین برنامه‌ریزی‌های مالی است که مردم برای خودشان می‌کنند. آن وقت چطور برای احداث یک پروژه میلیاردها تومان هزینه می‌شود و وقتی کار به نیمه رسید، کاشف به عمل می‌آید که حساب‌وکتاب‌ها غلط از کار در آمده و بودجه ته کشیده است.»
پر بیراه هم نمی‌گویند؛ از طرف دیگر پروژه‌های عمرانی و ساختمانی که عمر نیمه‌سازه‌شان به دهه‌ها می‌رسد به‌خاطر این‌که مشمول مرور زمان شده‌اند، قطعا بودجه‌شان دستخوش تغییر می‌شود. به این معنی که تورم و گرانی باعث افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و به سرانجام رساندن یک پروژه می‌شود. با این تعریف باید گفت مسیر مطالعه و قدم گذاشتن در پروژه‌های بزرگ قطعا نباید نادیده گرفته شود تا نه مردم چشم‌انتظار بمانند نه دولت‌ها.
نظرات بینندگان