گروه رسانه ای آراس - سرویس اقتصادی : بگذارید همین اول خیالتان را راحت کنم؛ اگر تصور میکنید بیتکوین صرفاً یکجور پول غیررسمی است، که سعی دارد ادای پولهای واقعی را دربیاورد، در اشتباه هستید. بیتکوین ابزاری به مراتب قویتر از این حرفهاست.
مصارف امروزی و بالقوه بیتکوین را میشود با شبکه وب مقایسه کرد. وب در آغاز فقط گروهی از دانشمندان را شامل میشد که اسنادی را با یکدیگر به اشتراک میگذاشتند.
میتوانستید اسناد را در شبکه بگذارید و تصاویری در آنها بگنجانید، اما پتانسیل حقیقی وب زمانی خود را نشان داد که این صفحهها دینامیکتر شدند و ویژگیها و امکانات بیشتری پیدا کردند که به افراد اجازه میداد چیزهایی چون فیسبوک یا فروشگاههای آنلاین خلق کنند، با استفاده از اطلاعات محلی کاربر به او پیشنهاد بدهند، یا وسیلهای برای خبرگیری از دوستان و خانواده فراهم آورند. در نتیجه امروزه عمده زمانی که در وب میگذرانیم صرف کار با این نرمافزارها، و نه آن استفاده بدوی به اشتراکگذاری اسناد، میشود.
به عبارت دیگر، بیتکوین حالا صرفاً در آشکار و بدویترین کاربردش به کار گرفته میشود، یعنی تراکنشهای پولی. اما طراحی آن امکان تعداد زیادی از کاربردهای دیگر را در خود دارد، درست همچون وب.
جف گارزیک، یکی از مهندسانی که در طراحی بیتکوین دستی دارد، میگوید: سرآخر، از هر چیز که بگذریم، بیتکوینها داده هستند، و میتوانید از یک پروتکل انتقال و جابهجایی داده برای انتقال اطلاعاتی بیش از صرفاً اطلاع «من برای تو بیتکوین میفرستم» استفاده کنید. دادهای که منتقل میکنید میتواند این باشد که «من برای تو سهامی میفرستم» یا اینکه «من برای تو شرطی میفرستم.»
یکی از جالبترین کاربردهای ممکن این پروتکل در خلق بازار مرکزیتزدوده الکترونیک است. یعنی بازار قراردادهای سلف، اعتبارات اسنادی، بیعانه، شرطبندی یا پیشبینیهای سیاسی.
بازار پیشبینی که در قالب شبکهای کاربر-به-کاربر بر شالوده بیتکوین بنا میشود را نمیتوان آسان تعطیل کرد. و هیچ متصدی نمیتواند پول کاربران را بردارد و بگریزد.
دیگر کاربرد محتمل و ممکن این پروتکل تقویت سرمایهیابی جمعی بدون واسطههای طرف ثالثی چون کیکاستارتر است. تراکنشهای بیتکوین را میتوان به طریقی طراحی و ساختاربندی کرد که تا زمانی که دریافتکننده مقدار از پیش تعیینشده معینی را دریافت نکرده است، نهایی نشوند.
اگر یک کارآفرین وعده کار روی پروژه یا تولید محصولی را در صورت جمع کردن سرمایه لازم بدهد، کسانی که تمایل به مشارکت در این طرح دارند، میتوانند به هر مقداری که میخواهند به آن کمک کنند و مطمئن باشند که بیتکوین مگر و تا زمانی که آن کارآفرین سرمایه کافی هدف خود را جمع نکرده است پولی از کیف آنها برنخواهد داشت و به او نخواهد پرداخت.
به این صورت سرمایهیابی جمعی ارزانتر از حالا خواهد شد. مثلاً کیکاستارتر، پنج درصد از سرمایهای را که از طریق خدمات این سایت جمع شده به عنوان کارمزد برمیدارد. همچنین به این ترتیب سرمایهیابی جمعی مقاومت بیشتری در برابر سانسور خواهد یافت.
پتانسیل بیتکوین به تراکنشها محدود نیست. یک کاربرد غیرتراکنشی این فناوری خدمات محضرداری و ثبت اسناد به شکل مرکزیتزدوده است، که به هرکس اجازه میدهد درباره اینکه یک سند خاص در زمانی خاص وجود دارد یا نه، تحقیق کند و آن را بداند.
فرض کنید یک فیلمنامه نوشتهاید، و پیش از آنکه آن را در بازار به فروش بگذارید میخواهید ثبت کنید که شما اولین نفری بودید که آن را نوشته است. برای این کار، میتوانید امضای رمزگذاریشده سند را به بلاکچین بیفزایید، به دفتر کل عمومی بیتکوین. اگر کسی پس از آن ادعا کرد که این فیلمنامه مال اوست، میتوانید برای اثبات اینکه شما پیشتر به آن رسیدهاید به بلاکچین استناد کنید. وبسایت پروفآو اگزیستنس یک گام نخست در خلق چنین خدماتی است.
یکی دیگر از کاربردهای غیرتراکنشی بیتکوین وقتی اختراع شد که یک مهندس نرمافزار، به دنبال پیدا کردن راهی برای جلوگیری از گشودن حسابهای اسمرف (که در آن یک نفر میتواند چندین هویت متفاوت برای خود ساخته و از آنها برای آزار و اذیت، ارسال هرزنامه یا ایجاد مزاحمت برای کاربران دیگر استفاده کند) سیستم «هویت وثیقهشده» را ساخت. مثلاً، یک وبسایت ممکن است کاربران جدید را ملزم کند که دستکم ۳۰ روز متوالی تراز بیتکوینشان برابر با ۱۰۰ دلار بوده باشد، ترازی که مربوط به آدرسی است که آنها بهعنوان هویت خود به کار میگیرند.
و این ۱۰۰ دلار هزینه عضویتی نیست که باید بپردازید، فقط متوسط موجودی حسابی است که هر کاربر باید برای هر حساب نشان دهد. به این ترتیب ایجاد حسابهای متعدد برای کاربران بدخواه بسیار گران خواهد شد، و همزمان ایجاد حساب برای کاربران عادی ارزان (در این مورد مجانی). فقط به این خاطر که دفتر کل بیتکوین عمومی و علنی است، یک وبسایت میتواند مطمئن شود که یک کاربر حقیقتاً شروط وثیقهای آن را داراست.
با اینکه نیت در ابتدا فقط حل مساله اسمرف اکانتها بود، از آن زمان به بعد معلوم شد که این نوآوری اساساً بیتکوین را قادر میسازد که سیستمی از هویتهای مستعاری بسازد که هر کدام متصلاند به چیزی شبیه به «تاریخچه اعتباری» و این اطلاعی است در دسترس عموم؛ یعنی همه میتوانند تاریخچه اعتباری پشت آن هویتها را بررسی کنند.
دلالتهای بالقوه این اختراع ورای مسدود کردن حساب اوباش و اراذل اینترنتی است. به عبارتی این یعنی رتبهسنجیهای اعتباری که اکنون توسط شرکتهای اعتبارسنجی انجام میشود، و بانکها بر اساس آنها وام میدهند، میتواند بهکل در سیستم بیتکوین انجام شود.
خلاصه اینکه پروتکل بیتکوین پتانسیل این را دارد که چیزی بیش از پول دیجیتال باشد. این پروتکل بستری برای ابداع و نوآوری مالی و اطلاعاتی است که درهایش بر همه گشوده است، بدون اینکه نیازی به اخذ مجوز یا اجازه وجود داشته باشد. در شبکه تماماً افقی بیتکوین میتوانید معاملات سلف انجام دهید، میتوانید محضرداری کنید، میتوانید رتبهسنجی اعتباری کنید، میتوانید سرمایهیابی کنید و... نوآوریهای دیگری که هنوز از آن بیاطلاعیم.
هرچه مردم بیشتر بیتکوین را به کار بگیرند، این واحد پولی رشد و قدرت بیشتری خواهد یافت؛ هرچه این پول قویتر شود، کنترل آن در بلندمدت دشوارتر خواهد شد. آیا بیتکوین به میلیونها مصرفکننده متوسط آمریکایی (یا مصرفکنندگان چینی) نیاز دارد تا موفق شود؟ نه، اما تقاضای ایشان قطعاً به رشدش کمک خواهد کرد.
در نهایت، امیدواریم که، ارزش هرچه بیشتری در داخل اقتصاد بیتکوین بماند و نیازی به تبدیل به پولهای دولتی که بهراحتی کنترلپذیر هستند، نباشد. اما این فرآیند زمان خواهد برد. هرچه مردم بیشتر با بیتکوین معامله کنند و آسودگی خاطر بیشتری در این کار بیابند، حتی تحت رژیمهای کنترلشده هم، پتانسیل کامل این واحد پولی سریعتر پدیدار خواهد شد.
با اینکه دولت نمیتواند بیتکوین را بهکل تعطیل کند و از بین ببرد، سادهلوحانه خواهد بود اگر فکر کنیم که نمیتواند از سرعت توسعه آن بکاهد یا هزینه استفاده از آن را بالا ببرد. جیم هارپر چندسال پیش نوشت: «انتخاب بر سر این نیست که آیا پول دیجیتال داشته باشیم یا نه. بلکه انتخاب میان این است که بهآسانی به واقعیت پول دیجیتال تن میدهیم یا با مشقت.» در حال حاضر قانونگذاران آمریکایی (که بسیاری جاهای دنیا از آنها نخ میگیرند) به نظر میرسد راه میانهای را برگزیده و در پیش گرفتهاند.
در حال حاضر واشنگتن علاقهای به غیرقانونی اعلام کردن بیتکوین ندارد، بهویژه از آنجا که اقتصاد «اینک 10 میلیارددلاری» این واحد پولی نسبتاً ناچیز و کمارزش است. بااینحال، دولت به اینکه بیتکوین را تحت فشار بگذارد تا در چارچوب بوروکراتیک موجود جای بگیرد، علاقهمند است.
اگر مقرراتپردازان دولتی کف نفس به خرج دهند و بتوانند از وضع ممنوعیتهای کلی یا ارتکاب اشتباهات شتابزده در این مراحل اولیه خودداری کنند، ممکن است بهرغم میلشان، به رشد چیزی راه دهند که هرگز نخواهند توانست کنترلش کنند. هرچه اثرات شبکه قویتر میشود، اتخاذ تدابیر سختگیرانهتر از سوی دولتها در آینده دشوارتر خواهد شد. پیش از آنکه به خودتان بیایید، بیتکوین دیگر ناچیز و کوچک به نظر نخواهد رسید.
نقدینگی مستقل هومن رضوی ، محمدرضا جمالی: بیتکوین یک پول بیپشتوانه است که هیچ حکومتی پشت آن نیست. بیتکوین یک ارز است مانند تمام ارزهای دیگر دنیا. در چند سال گذشته ارزش بیتکوین در بازارهای جهانی از چندصدم دلار به صدها دلار افزایش یافته است. تاکنون هیچ دولتی پول بودن بیتکوین را تایید نکرده است و آمریکا، آلمان و چین بر کالا بودن بیتکوین تاکید میکنند. بیتکوین به کاربران امکان میدهد بدون هیچ واسطهای انتقال پول انجام دهند. یکی از نکات جالب توجه بیتکوین این است که انتقال پول از یک نقطهبهنقطه دیگر در تمام شبکه اطلاعرسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد. همین ویژگی است که بسیاری از مدافعان بیتکوین به آن استناد میکنند و میگویند بیتکوین از امنیت بالایی برخوردار است. ساتوشی ناکاموتو که تاکنون کسی او را ندیده، برنامهنویسی ژاپنی است که با این جمله بیتکوین را به جهان معرفی کرد: «من یک سیستم پرداخت الکترونیکی متنباز ایجاد کردهام که بیتکوین نامیده میشود، با سیستم کنترلکننده غیرمتمرکز، بدون سرور مرکزی یا تکیه بر نهادهای اعتباری.» اما آن چیزی را که ناکاموتو خلق کرد، به سختی میتوان سیستم پرداخت الکترونیکی دانست. برخی آن را ارز مجازی میدانند.
برخی صحبت از یک کالا میکنند و برخی آن را یک حقهبازی مثل گلدکوئست میدانند. برای فهم بیتکوین باید منطق پول را درک کنیم. از زمانی که انسان فهمید میتواند از دیگران محصول یا خدمت بگیرد، مفهوم پول شکل گرفت. از همان زمان تا امروز، یعنی چه هنگام معامله پایاپای، چه معامله به کمک سکههای زر و سیم، معامله به کمک اسکناس، یا حتی معامله به کمک کارت اعتباری یا پرداخت همراه، منطق پول ثابت مانده است. پول چیزی است که دو طرف معامله برای اندازهگیری قیمت محصول یا خدمتشان از آن استفاده میکنند.
پول چه به صورت اسکناس، چه به صورت کارتبانکی، از سوی طرف سومی تضمین شده است که این طرف سوم بانک است. همه بانکها زیر نظر بانک مرکزی فعالیت میکنند که بانک مرکزی در همه جای جهان ارتباطات تنگاتنگی با دولتها دارد. در واقع معادل اسکناس یا پولی که به صورت غیرنقدی در دست مردم است، پشتوانهای وجود دارد که معمولاً طلاست. در صورت لزوم میتوان با ارائه پول، معادل طلای متناظر با آن را دریافت کرد.
به دلیل سیاستهای اقتصادی و سیاسی، نسبت متناظر پول و طلا تغییر میکند. علاوه بر این ممکن است دولتها دست به انتشار پول بدون پشتوانه بزنند. ولی بیتکوین منطق پول را زیر و رو میکند. فقط ۳۱ هزار خط برنامه و یک اعلامیه اینترنتی همه آن چیزی است که از بیتکوین داریم. ناکاموتو ادعا کرده بود مردی ۳۶ساله اهل کشور ژاپن است و اعلام کرده بود بیش از یک سال وقت صرف نرمافزاری به نام بیتکوین کرده و انگیزه خود را از این کار خشم زیاد از وضعیت فاجعهبار اقتصادی دانسته بود. او میخواست واحد پولی اختراع کند که تحت تاثیر سیاستهای غیرقابلپیشبینی مالی، دزدیهای بانکی و سیاست نباشد.
برخلاف ارزهای دیگر که بانکهای مرکزی دست به انتشار آن میزنند، بیتکوینها مثل طلا از طریق فرآیندی به نام معدنکاوی استخراج میشوند. بیتکوین مانند طلا به صورت خودکار تولید میشود و جویندگان بیتکوین به کمک کیف پول بیتکوین و شمارهحساب بیتکوینی که دارند، شانس خودشان را برای تصاحب بیتکوینها امتحان میکنند.
البته حجم بیتکوین قابل استخراج محدود است و حداکثر تا ۲۱ میلیون بیتکوین قابل استخراج است. هرچند در صورت رضایت جامعه بیتکوینی از نظر فنی امکان افزایش این سقف وجود دارد. طرفداران بیتکوین ادعا میکنند با این روش مشکل چاپ بدون پشتوانه پول حل شده است. اکنون نرمافزارهای متعددی وجود دارد که میشود به عنوان کیف پول بیتکوین از آنها استفاده کرد. وبسایتهای متعددی نیز وجود دارند که در زمینه بیتکوین اطلاعرسانی میکنند و صرافیهای فراوانی در سراسر جهان به کار تبدیل بیتکوین به ارزهای مختلف یا بالعکس مشغول هستند.
الان هر بیتکوین تقریباً ۳۰۰ دلار میارزد، هرچند مانند ارزهای دیگر ممکن است قیمتش تغییر کند. چند وقت پیش قیمت هر بیتکوین تا هزار دلار هم بالا رفته بود. ناکاموتو فعلاً ناپدید شده است و پیدا شدن او هم تاثیری در روند روبهرشدی که شروع شده، ندارد. بیتکوین پولی است که قدرتش را از شبکه میگیرد و کسی جلودارش نیست. برخی افراد هزاران دلار هزینه خرید سختافزارهای قدرتمند برای استخراج بیتکوین کردهاند و استخراج بیتکوین تبدیل به یک مبارزه بین کامپیوترها شده و فقط معدنکاوانی که از این نظر برتری دارند، سودآور باقی میماند.1
ویژگیهای اقتصادی و سیاسی بیتکوین
1- عدم وابستگی به دولت: مردم برای داشتن بیتکوین به هیچ دولتی وابسته نبوده و نیاز به دستگاه برای چاپ این نوع ارز نیست بلکه این ارز به صورت توزیعشده میتواند از سوی خود مردم تولید شود. به علاوه تمام شیوههای سنتی و کاغذبازیهای لازم برای انتقال پول حذف میشود و به سبب توزیعشدگی و رمزنگاری موجود از امنیت بیشتری نیز برخوردار است. دولتها بیتکوین را کنترل نمیکنند لذا نیازی نیست آن را تایید کنند یا روی ارزش آن تاثیری داشته باشند.
2- محدود بودن تعداد بیتکوین: تعداد کل بیتکوینهای تولیدشده در دنیا ثابت بوده و مقدار آن 21 میلیون عدد است. این مساله باعث افزایش ارزش بیتکوین شده و به آن خاصیت تورمزدایی میبخشد زیرا برخلاف سایر ارزها، تولید و تکثیر بدون پشتوانه نمیتواند از ارزش آن کم کند.
3- سهولت در انتقال و سرمایهگذاری: با توجه به فراگیر شدن ارتباطات به علاوه ضریب نفوذ بالای اینترنت و گوشیهای هوشمند در دنیا، انتقال بیتکوین به سادگی قابل انجام است.
میتوان بیتکوین را از طریق ارسال یک کد حتی بهوسیله پیامک منتقل کرد که در مقایسه با پولهای سنتی و حتی الکترونیکی مزیت به حساب میآید. سرعت انتقال این ارز در مقیاس بزرگ و در فواصل طولانی در مقایسه با انتقال ارز از طریق بانکها بسیار بالاست و باعث سرعت بخشیدن به گردش پول در سراسر جهان میشود. تحلیلها نشان میدهد چنانچه انتقال وجه از طریق شعب 16 واحد هزینه به همراه داشته باشد، این انتقال به صورت الکترونیکی چهار واحد و از طریق درگاههای مدرن تنها یک واحد هزینه دارد. انتقال بیتکوین تنها معادل انتقال یک کد است و هزینه چندانی ایجاد نمیکند. این مساله باعث شکلگیری کسب و کارهای B2B، B2C، C2C با فرکانس بالا میشود و کاری به تعاملات بین دولتها (G2G) ندارد.همچنین برای سرمایهگذاری و جذب سرمایهگذار استفاده از بیتکوین کار را بسیار ساده و راحت میکند.
4- قابلیت کوآنتیزاسیون بالا: یک بیتکوین قابلیت تقسیمشدن 100 میلیون برابر کوچکتر را دارد و این مساله باعث میشود پرداختهای بسیار خرد (چند هزار برابر کوچکتر از یک سنت) قابل انجام باشد و خطای کوآنتیزاسیون را کاهش میدهد که تاثیرات اقتصادی ضدتورمی دارد، همچنین این خاصیت کمک میکند تا بتوان به عنوان ارز واسط بین ارزهای کمارزش و دلار مورد استفاده قرار گیرد.
5- عدالت: هر شهروندی در هرکجای کره زمین با هر ملیتی میتواند از این ارز استفاده کند. قواعد رایج بر استفاده از پول و کارتهای بانکی را ندارد و محدودیتهای ملیتی و سنی بر آن وجود ندارد. این تکنولوژی برای همه مردم و بدون مرز است. این ارز در اختیار مردم است و میلیاردها نفر میتوانند بدون دخالت بانکها از آن استفاده کنند.
6- امنیت: در سالهای اخیر شاهد مصادیق متعددی از سوءاستفاده از کارتهای بانکی و سرقت از این کارتها بودهایم.
در یک تراکنش کارتی اطلاعات دارنده کارت در گرههای مختلفی ثبت میشود که این مساله ریسکهای امنیتی به دنبال دارد. به دلیل رمزنگاری پیچیده در بیتکوین و همچنین توزیعشدگی اطلاعات در شبکه امنیت این ارز بسیار بالاست. همچنین بیتکوین جعلی یا تقلبی وجود ندارد و مصون از جعل است. دارنده بیتکوین میتواند سیاستهای خاصی روی آن اعمال کند و مثلاً برنامهریزی کند که در مکان خاصی خرج شود. این یکی از ویژگیهای امنیتی بیتکوین است که میتواند در مراحل پیشرفتهتری نیز پیادهسازی شود. از دیگر ویژگیهای امنیتی بیتکوین نگهداری سابقهای از همه خریدهای انجامشده با بیتکوین در بلاکچین است که میتواند رد تراکنشها را دنبال کند. به نظر میرسد با توجه به قابلیتها و ظرفیتهایی که بیتکوین دارد استفاده از آن روز به روز گسترش پیدا کرده و به ارزی بینالمللی و مردمی تبدیل شده است.
امروزه میتوان با ارسال یک پیامک و تبادل بیتکوین کسب و کاری را گرداند. سیاستمداران و دولتمردان نیز متوجه اهمیت بیتکوین شدهاند و در تلاش برای یافتن ساز و کاری برای تطبیق قوانین و محدودیتهای موجود با کسب و کارهای مبتنی بر بیتکوین هستند. هر چند احتمال استفاده از بیتکوین در این موارد بسیار ضعیف است ولی دولتها و شرکتها میتوانند با استفاده از این تکنولوژی روند اقتصادی خود را برای زیر دستانشان شفافسازی کنند. در این صورت احتمال سندسازی و سوءاستفاده در شرکت کمتر میشود. در آینده نزدیک تناسب دولت و نحوه به رسمیت شناختن بیتکوین به عنوان یک ارز توسط نهادهای قانونی مشخص خواهد شد.
پینوشت:
1- سایت راه پرداخت.
برای دیدن عکس در سایز اصلی روی آن کلیک کنید