چشم ایران به سرمایه گزاری‌های نفتی چین

 در میان زمین های باتلاقی پر از مار در مناطق مرزی ایران با عراق، اتاق کنترل رصد کننده فعالیت ها در میدان نفتی آزادگان شمالی تماما توسط تکنسین های چینی اداره می شود. در مرکز تهران، صدها چینی در دفتر شرکت هواوی در تهران کار می کنند. در حال حاضر تعداد زیادی چینی در ایران حضور دارند، به نحوی که به گفته برخی ناظران، تعداد آنها از تعداد اتباع همه کشورهای دیگر در ایران بیشتر است.

 

یک دهه تحریم های غرب با هدف متوقف کردن برنامه هسته ای ایران، موجب شده تا چین به مهمترین سرمایه گذار و شریک تجاری حاضر در بازار ایران تبدیل شود. اکنون که این محدودیت ها به صورت رسمی برداشته شده، دولت عملگرای ایران تلاش دارد وابستگی اش به چین را کاهش دهد.

منصور معظمی، که قبلا معاون وزیر نفت ایران بوده و اکنون ریاست سازمان توسعه و نوسازی صنایع ایران را بر عهده دارد در این باره گفت: «چین به اندازه کافی در ایران سرمایه گذاری کرده است...ما فرصت ها و شانس هایی را برای دیگران فراهم خواهیم کرد.»

بسیاری در آمریکا از جمله دونالد ترامپ، کاندیدای جمهوری خواهان، ایران را برنده بزرگ توافق هسته ای سال گذشته ترسیم می کنند، زیرا بعد از تحریم ها شرکت های اروپایی به سمت بازار دست نخورده و جذاب این کشور هجوم برده اند. اما در تهران، دولت به دلیل ناتوانی در مقابله با دشمنی های همچنان پابرجای غرب هدف حملات منتقدان قرار گرفته است.

سرمایه گذاران غربی بازگشتی کند به بازار ایران داشته اند و این موجب شده تا ایران بار دیگر به دامان چینی ها برگردد. این وضعیت به ویژه در بخش انرژی صادق بوده جایی که فشار برای افزایش تولید نفت بالا بوده است. در سایر بخش ها، بانک های غربی به دلیل نگرانی از تحریم های پابرجای دولت آمریکا از همکاری با ایران امتناع می ورزند و این بدان معناست که شرکت های غربی نمی توانند برای پروژه های خود در ایران تامین مالی فراهم کنند.

مقاماتی از جمله معظمی در حال ناامید شدن هستند. شرکت دولتی تحت مدیریت وی می خواهد تا پایان سال آینده میلادی، 10 میلیارد دلار برای پروژه های کشتی سازی و پتروشیمی سرمایه گذاری جذب نماید. معظمی گفت: «ما به سرمایه گذاری نیاز داریم. آنچه ما انتظار داشتیم هنوز محقق نشده است و این مشکلی است که انتظار داریم آمریکایی ها آن را حل کنند.» مشخص نیست که آیا دستورالعمل های جدید دولت آمریکا در زمینه تحریم ها که روز 7 اکتبر منتشر شد، وضعیت را تغییر خواهد داد یا نه.

به گفته لی گوفو، تحلیلگر انستیتوی مطالعات بین المللی وزارت امور خارجه چین، یک «حس فریب خوردن» از غرب به آهستگی در حال پیدا شدن در میان ایرانی هاست. «چین می داند که ایرانی ها در واقع گزینه هایی برای یک معاملات خیلی خوب ندارند.»

تحریم ها فرصتی مغتنم برای چینی ها بود، زیرا کشورهای دیگر شرکت هایشان را مجبور کردند تا از ایران خارج شوند. چین که در دوران قبل از تحریم ها به اندازه نصف اروپا با ایران مبادلات تجاری داشت، تا سال 2014 مبادلات تجاری خود را به 5 برابر مبادلات اروپا با ایران رسانده است.

به گفته مجیدرضا حریری، معاون اتاق بازرگانی ایران و چین، از بخش نفت گرفته تا بخش خودروسازی و مخابرات، شرکت های چینی وارد بازار ایران شده اند و اولین قراردادهای بین المللی مهم خود را با ایرانی ها منعقد نموده اند. برای مثال، اوپراتور موبایل هواوی تکنولوژیز در حال ایجاد ارتباطات زیرساختی در ایران است، کاری که اگر چینی ها انجام نمی دادند، زیمنس آلمان باید انجامش می داد.