در ایران سالانه قریب به 725 هزار حادثه منجر به سوختگی رخ می دهد که متاسفانه تعداد قابل توجهی از این افراد با وجود دریافت کلیه خدمات پزشکی، فوت می کنند و بسیاری دیگر از آنها دچار مشکل ها و عوارض دائمی می شوند.
سوختگی تنها یک حادثه نیست، بلکه آن را باید یک فاجعه برای قربانی آن و خانواده اش دانست. زمانی که یک فرد می سوزد نه تنها خود وی برای سال ها درگیر مشکل ها و ناتوانی های آن می شود، بلکه خانواده و اطرافیان او نیز درگیر مشکل های وی خواهند بود.
از سوی دیگر، سوختگی یکی از علت های اصلی ناتوانی و مرگ میر در جهان است که عوارض اقتصادی و اجتماعی وخیمی همراه دارد. در مرگ و میر ناشی از حوادث در آمریکا، سوختگی سومین علت مرگ و میر است و در ایران ششمین علت مرگ و میر ناشی از حوادث.
در ایران سالانه قریب به 725 هزار حادثه منجر به سوختگی رخ می دهد که متاسفانه تعداد قابل توجهی از این افراد با وجود دریافت کلیه خدمات پزشکی، فوت می کنند و بسیاری دیگر از آنها دچار مشکل ها و عوارض دائمی می شوند.
برخی قربانیان سوختگی به علت ناتوانی هایی که برایشان ایجاد می شود شغل خود را از دست می دهند و اگر سوختگی در ناحیه صورت رخ دهد، جوشگاه های ایجاد شده باعث بروز بدشکلی در ظاهر می شود و این امر نیز باعث خروج چنین افرادی از جامعه و از دست موقعیت های اجتماعی مانند شغل، ازدواج و... خواهد شد. در این مطلب با مهم ترین علل سوختگی و راهکارهای پیشگیری از آن آشنا خواهید شد.
1- وسایل گازسوز بدون ترموکوپل
یکی از مهم ترین اجزای وسایل گازسوز، که ضرورتا هر وسیله گازسوزی باید واجد آن باشد، ترموکوپل وسیله ای است که در صورت خاموش شدن شعله وسیله گازسوز طی چند ثانیه جریان گاز را قطع می کند. برای مثال اگر غذای روزی شعله گاز سر برود و شعله گاز خاموش شود، ترموکوپل طی چند ثانیه جریان گاز را قطع می کند.
این اتفاق در زمان قطع گاز نیز می افتد به طوری که اگر گاز شهری به هر علت قطع شود در زمان وصل مجدد جریان گاز، ترموکوپل عمل می کند و در عین حالی که شیر گاز باز است جریان گاز قطع می شود و دیگر گازی وارد محیط منزل نمی شود. درواقع، این دستگاه کوچک می تواند جان بسیاری از افراد خانواده را نجات دهد و مانع بروز یک فاجعه در خانواده شود.
پیشگیری: آمار نشان می دهد تعداد قابل توجهی از بیماران بستری شده در مراکز سوانح و سوختگی، به علت تجمع گاز در محیط منزل و انفجار ناگهانی آن دچار سوختگی شده اند که صدالبته این حادثه قابل پیشگیری بوده است. قاعده کلی استاندارد این است که هر وسیله گازسوز الزاما واجد ترموکوپل باشد. بنابراین در زمان خرید وسایل گازسوز مانند اجاق گاز، بخاری و آبگرمکن گازی دقت کنیم این وسیله ها حتما ترموکوپل داشته باشند. یادمان باشد پیشگیری بسیار ساده تر و ارزان تر از درمان است.
2- اجاق گاز و غذای روی آن
یکی از علت های بسیار شایع سوختگی در اطفال، برگشتن غذای داغ روی اجاق گاز روی کودکان خردسال است. این اتفاق معمولا در زمانی می افتد که مادر غذا را روی شعله جلویی گاز قرار داده و کودک کنجکاو در یک لحظه غفلت بزرگ ترها ظرف غذا را به سمت خود می کشد و باعث واژگونی غذای داغ روی خود می شود. معمولا سوختگی در چنین کودکانی به علت مایع بودن عامل سوزاننده، وسعت زیادی از بدن کودک را فرا می گیرد که می تواند بسیار خطرناک باشد.
اتفاق خطرناک دیگری که ممکن است بیفتد، واژگون شدن اجاق گاز و غذای داغ روی آن است که معمولا در اجاق گازهای کوچک تر اتفاق می افتد. در چنین مواردی کودک، دستگیره فرا گاز را به سمت خود می کشد و اجاق گاز همراه محتویات داغ روی آن روی کودک بر می گردد.
اتفاق خطرناک دیگری که متاسفانه بارها رخ داده این است که مادر برای اینکه کودک خود را در آشپزخانه کنار خود نگه دارد در فر اجاق گاز را باز می کند و کودک را روی این در می نشاند که در چنین حالتی به علت فشار و وزن کودک کال اجاق گاز و غذای داغ روی آن، روی کودک واژگون می شود.
پیشگیری: هرگز کودک را داخل آشپزخانه تنها نگذارید. غذای در حال طبخ را روی شعله های عقبی اجاق بگذارید و از شعله های جلویی کمتر استفاده کنید. کودکان خود را از خطر سوختگی با غذای داغ روی اجاق گاز آگاه کنید. مسلما توضیح این خطرها به کودکان می تواند در پیشگیری از سوختگی کمک کننده باشد. هرگز اجازه ندهید کودکان روی در باز فر گاز بنشینند و یادتان باشد که یک لحظه غفلت می تواند باعث بروز یک فاجعه شود.
3- سوختگی با بخار غذا
یکی از موارد شایع سوختگی در آشپزخانه به خصوص در خانم ها که بیشتر با آشپزی در منزل سر و کار دارند سوختگی با بخار غذاست که متاسفانه این سوختگی به صورت مکرر رخ می دهد. ماجرا به این صورت است که غذای داغ روی شعله گاز در حال پختن است و این در حالی است که در ظرف غذا بسته است.
بنابراین به علت دمای بالای ظرف و غذای داخل آن، مقادیر زیادی بخار آب در ظرف جمع شده است. در چنین حالتی معمولا خانم خانه برای بررسی وضعیت طبخ غذا در حالی که صورتش را نزدیک ظرف غذا گرفته در ظرف را بر می دارد و در نتیجه به صورت ناگهانی مقادیر نسبتا زیادی بخار آب با صورت وی برخورد می کند که گاهی چنین کاری باعث سوختگی صورت و دست وی می شود.
پیشگیری: همیشه باید به بخار آب در ظرف دربسته روی اجاق گاز توجه داشت و در آن را باید آهسته و در حالی که صورت خود را با فاصله از ظرف نگاه داشته ایم، برداریم.
4- تنها گذاشتن کودکان در حمام
تنها گذاشتن کودکان داخل حمام یکی از مواردی است که باعث بروز مکرر سوختگی فرزندانمان در حمام می شود. همین چند روز پیش کودک 2 ساله ای در بخش اطفال بیمارستان بستری شده بود که مادرش وی را به حمام برده واو را داخل لگن کوچک آب قرار داده بود. مسلما کودکان چنین وضعیتی را بسیار دوست دارند.
فرزند 5 ساله دیگر خانواده نیز همراه مادر در حمام کنار کودک 2 ساله بوده است. در همین هنگام تلفن منزل زنگ می زند و مادر برای پاسخ دادن به تلفن، حمام را ترک می کند و کودک کوچکش را به فرزند 5 ساله اش می سپارد و از وی می خواهد مراقب او باشد.
کودک 5 ساله با هدف بستن شیر آب، به اشتباه تنها شیر آب سرد را می بندد و چند لحظه زمان برای سوختن بدن این کودک خردسال با آب جوش کافی است! مادر بعد از شنیدن صدای گریه کودک، خود را به حمام می رساند ولی متاسفانه کودکش دچار سوختگی حدود 30 درصد پوست بدن شده که مدت ها درگیر آن خواهد بود.
پیشگیری: هرگز فرزندان خردسالمان را در حمام تنها نگذاریم؛ حتی برای یک لحظه!
5- انفجار مواد محترقه
یکی از عوامل مهم و شایع سوختگی در جامعه ما، سوختگی ناشی از انفجار مواد محترقه به خصوص در روزهای پایانی سال است که متاسفانه هر ساله تعداد قابل توجهی از جوانان و نوجوانان کشور ما را درگیر می کند. گاهی انفجار مواد محترقه تنها به سوختگی ختم نمی شود بلکه در پاره ای موارد باعث از دست دادن انگشتان، دست یا چشم این قربانیان می شود.
پیشگیری: خانواده ها، مخصوصا در روزهای خاص مانند چهارشنبه سوری، فرزندان خود را تنها نگذارند و کنار آنها باشند. مسلما حضور خانواده کنار فرزندان تا حدود بسیار زیادی رفتارهای پرخطر ایشان را می کاهد
6- واژگون شدن سماور
یکی از علت های مهم و نسبتا شایع سوختگی کودکان و اطفال واژگون شدن سماور از روی بار (کابینت) آشپزخانه روی کودک است. معمولا هم ماجرا به این ترتیب است که کودکانی که تازه راه افتاده اند در زمان کوتاهی که والدین آنها سمت کابینت آشپزخانه می روند و شلنگ گاز مربوط به سماور را می گیرند و به سمت خود می کشند و در این حالت فاجعه رخ می دهد و کودک خردسال دچار سوختگی شدید و وسیع می شود. چنین اتفاقی در حالت دیگری نیز رخ می دهد و آن زمانی است که سماور روی بار یا کابینت آشپزخانه در شرایط استوار و ثابتی نیست بنابراین با کوچک ترین برخوردی واژگون و باعث سوختن افراد می شود.
پیشگیری: سماور را دور از دسترس اطفال قرار دهید. خود سماور را به وسیله تسمه یا هر وسیله مناسب دیگر روی دیوار ثابت کنید. شلنگ گاز سماور را به گونه ای مهار کنید که با کشیده شدن شلنگ گاز، سماور جابجا و واژگون نشود. شاید بهترین کار کوتاه کردن شلنگ گاز سماور تا حد ممکن باشد.
7- برق گرفتگی در منزل
برق گرفتگی در منزل معمولا بر اثر بی توجهی والدین رخ می دهد. اغلب برق گرفتگی در کودکان خردسال ناشی از کنجکاوی زیاد کودک نوپایی است که انگشت خود را داخل پریز برق می کند و این کار باعث برق گرفتگی و سوختگی ناشی از آن می شود. اگر برق گرفتگی در همان لحظه اول باعث مرگ فرد نشود معمولا باعث سوختگی بسیار عمیق و در بسیاری از موارد از دست دادن انگشت، دست یا پا در قربانی می شود. درواقع، به علت بی توجهی والدین، کودک خردسال در یک لحظه انگشتان و حتی دست یا پای خود را از دست می دهد.
پیشگیری: در زمان ساختن منزل باید پریزهای براق را در ارتفاع حدود یک متر قرار داد که دست کودکان خردسال به آنها نرسد که البته چنین کاری چند سال است منسوخ شده! برای تمام پریزهای برق باید محافظ پلاستیکی تهیه شود. قیمت این محافظ ها بسیار ناچیز است و شاید با صرف مبلغ یک دو هزار تومان بتوان تمام پریزهای منزل را محفوظ کرد.
باید از سیستم های جدید محافظتی در برابر برق استفاده کرد. این سیستم که به جان پناه معروف است در صورت اتصال بدن فرد با جریان برق باعث قطع جریان برق منزل می شود. یادمان باشد برق یک نعمت است ولی اگر از آن درست استفاده نشود می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد.
8- پختن کباب یا غذا روی منقل
یکی از حوادث منجر به سوختگی در گردش در دل طبیعت که متاسفانه بسیار تکرار می شود سوختگی هنگام درست کردن کباب به وسیله زغال است. ماجرا به این صورت است که معمولا برای مشتعل کردن زغال مقداری نفت، بنزین یا الکل روی آن می ریزند و بعد زغال را مشتعل می کنند.
زمانی که زغال به هر علت به صورت مناسب مشتعل نشده باشد افراد به اشتباه مجددا مقداری نفت، بنزین یا الکل روی زغال داغ می تواند فاجعه ایجاد کند به گونه ای که ناگهان حجم زیادی آتش ایجاد می شود که باعث سوختن افرادی که در اطراف منقل کباب ایستاده اند، می شود و متاسفانه این اتفاق مکررا تکرار می شود و میزان این اتفاق در روزهایی که مردم به دل طبیعت می روند بیشتر می شود. لازم به ذکر است قدرت اشتعال بنزین و الکل بسیار بیشتر از نفت است. بنابراین خطرهای ناشی از بنزین و الکل نیز بیشتر از نفت خواهد بود.
پیشگیری: تنها کافی است همگان بدانند ریختن نفت، بنزین یا الکل روی زغال نیمه مشتعل و داغ فاجعه ایجاد خواهد کرد و اگر لازم است چنین کار خطرناکی نیز انجام شود اولا باید دیگران را از اطراف منقل دور کنیم و در ثانی مقادیر بسیار می (در حد چند قطره) بنزین یا الکل روی چند قطعه زغال خاموش بریزیم و سپس آن را به منقل اضافه کنیم.
9- برق گرفتگی در محیط کار
یکی از موارد شایع برق گرفتگی در محیط کار مربوط به کارگرانی است که آرماتوربند هستند یا کارگرانی که لوله های آب یا میله های فلزی را داخل طبقات بالای ساختمان نیمه کاره می فرستند. در چنین حالتی میله یا لوله فلزی به سیم های برق داخل کوچه یا خیابان برخورد می کند و باعث برق گرفتگی این کارگران می شود.
این برق گرفتگی در اغلب موارد آنچنان جدی و شدید است که باعث قطع شدن دست ها و پاها در کارگران قربانی می شود. متاسفانه این حادثه تکراری، شایع ترین علت برق گرفتگی در محیط کار است که تعدادی از هموطنان ما را از کارافتاده و معلول می کند.
پیشگیری: سیم های برق کوچه و خیابان محل ساخت و ساز ساختمانی باید قبل از آغاز عملیات ساختمانی به وسیله مراجع مربوطه (اداره برق) پوشش گذاری شده و عایق شوند. تمام کارگرانی که در قسمت آرماتوربندی یا جابجایی لوله ها و میله های فلزی کار می کنند باید دستکش عایق و نیز کفش عایق بپوشند.
کارگران ساختمانی باید بدانند برای برق گرفتگی لازم نیست لوله یا میله فلزی به سیم برق بچسبد، بلکه اگر این میله یا لوله فلزی به سیم برق نزدیک شود (تا حد فاصله حدود نیم متر) بر اثر نیروی جاذبه مغناطیسی، میله فلزی به سمت سیم برق کشیده می شود و فاجعه رخ می دهد.
10- بی توجهی به دمای آب حمام
یکی از علت های دیگر سوختگی در اطفال بی توجهی والدین به دمای آب حمام است. علت اصلی چنین حادثه ای این است که پوست بدن کودکان و به خصوص نوزادان بسیار لطیف تر و حساس تر از پوست بالغان است بنابراین آبی که دمای آن برای والدین مطلوب و مناسب به نظر می رسد می تواند برای اطفال سوزاننده باشد که در چنین حالتی اگر زمان تماس نوزاد با این آب طولانی باشد مسلما باعث ایجاد سوختگی در وی می شود.
اتفاق دیگری که مکررا می افتد، در زمان شستشوی نوزاد با آب گرم است به طوری که مادر در حالی که دستکش در دست دارد اقدام به شستن کودکش می کند غافل از اینکه به علت پوشیدن دستکش از دمای واقعی آب بی خبر است و در چنین وضعیتی کودک به علت دمای بالای آب می سوزد.
پیشگیری: قبل از استحمام نوزاد یا شستن وی، دمای آب را دقیقا کنترل کنیم و به هیچ وجه از دستکش استفاده نکنیم. باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که دمای قابل تحمل برای نوزادان پایین تر از دمای قابل تحمل برای بالغان است.
11. انفجار گاز تجمع یافته در محیط
یکی دیگر از اتفاق هایی که مکررا باعث سوختگی در افراد می شود و گاهی ممکن است باعث سوختگی چند نفر به صورت توأم شود انفجار گاز تجمع یافته در محیط بسته است. معمولا ماجرای تکراری به این صورت است که شیر گاز برای مدتی بازمی ماند و حجم زیادی گاز در محیط منزل تجمع پیدا می کند و ساکنان منزل زمان و ورود به خانه بدون توجه به بوی گاز اقدام به زدن کلید برق برای روشن کردن چراغ منزل می کنند غافل از اینکه همین زدن کلید برق باعث ایجاد جرقه کوچکی خواهد شد که باعث بروز انفجار بزرگی در منزل می شود و در چنین حالتی ساکنان منزل دچار سوختگی خواهند شد.
پیشگیری: همیشه قبل از خروج از منزل یا قبل از خواب کلیه وسایل گازسوز را کنترل کنید. زمان ورود به منزل به بوی محیط توجه کنید. گاز بوی تندی شبیه بوی سیر دارد. در صورت استشمام چنین بویی هرگز کلید برق را نزنید و هیچ وسیله برقی ای را روشن نکنید. همین طور به هیچ وجه از کبریت و فندک استفاده نکنید. مناسب ترین اقدام در چنین وضعیتی بستن شیر گاز و باز کردن در و پنجره ها برای خروج گاز از محیط است.
12- آغشته شدن لباس به بنزین و نفت
یکی دیگر از حوادث تکراری که باعث سوختن افراد می شود آغشته شدن البسه افراد به بنزین، گازوئیل یا نفت هنگام کار است که این اتفاق معمولا زمان پر کردن باک بنزین اتومبیل یا موتور می افتد یا زمانی که کارگران به خصوص مکانیک ها لباسشان به بنزین آغشته شده است و بعد از گذشت مدتی که فکر می کنند دیگر خطری وجود ندارد کبریت می زنند یا فندک را روشن می کنند غافل از اینکه البسه آغشته به بنزین مستعد آتش گرفتن است و حتی چند ساعت بعد از آغشتگی اولیه به راحتی آتش می گیرد.
پیشگیری: البسه آغشته به بنزین یا نفت باید بلافاصله تعویض شوند. تا زمانی که البسه آغشته را تن دارید، به هیچ شعله ای نزدیک نشوید.
13- پرکردن کپسول گاز اتومبیل به وسیله کپسول های گاز منازل
یکی از اشتباهات بزرگ و متاسفانه شایعی که پاره ای از افراد مرتکب می شوند پرکردن کپسول گاز اتومبیل به وسیله کپسول های گاز منازل است! که به علت وجود نداشتن شرایط استاندارد معمولا مقادیر قابل توجهی از گاز در محیط و به خصوص داخل کابین اتومبیل تجمع می یابد. در چنین حالتی فرد بدون توجه به تجمع گاز در محیط اقدام به روشن کردن سیگار خود می کند که این کار باعث انفجار ناگهانی گاز تجمع یافته می شود و فرد به شدت می سوزد.
پیشگیری: قویا از شارژ غیراستاندارد کپسول گاز اتومبیل اجتناب شود.
14- بنزین به جای نفت در بخاری
یکی از اشتباهاتی که باعث آتش سوزی و سوختگی افراد می شود ریختن بنزین یا گازوئیل داخل وسایل گرمایشی نفت سوز است. باید به این نکته اساسی توجه کرد که هر وسیله گرمایشی برای نوع خاصی از سوخت طراحی و تولیدشده است و استفاده از مواد دیگر به عنوان جایگزین می تواند باعث بروز حوادث جبران ناپذیری شود.
پیشگیری: باید دقیقا براساس دستورالعمل کارخانه سازنده وسیله گرمایشی عمل شود.
15- پاک کردن رنگ از روی البسه
یکی دیگر از اتفاق های تکراری که باعث سوختن افراد می شود طی پاک کردن رنگ از روی البسه می افتد. به این ترتیب که فرد، البسه آغشته به رنگ را به حمام می برد و در حالی که مقادیری بنزین روی البسه مذکور می ریزد آب داغ را نیز روی این لباس های آغشته به بنزین باز و سعی در پاک کردن رنگ به وسیله بنزین و آب داغ را نیز روی این لباس های آغشته به بنزین باز و سعی در پاک کردن رنگ به وسیله بنزین و آب داغ از روی البسه می کند!
می دانیم که بنزین به خودی خود قابلیت تبخیر بالایی دارد. حال اگر با بخار آب داغ مخلوط شود ترکیب خطرناک تری را ایجاد می کند که اگر دمای محیط به اندازه کافی بالا باشد باعث انفجار لامپ حمام که دمای بالایی دارد و احتراق ناگهانی بنزین تبخیر شده و سپس البسه آغشته به بنزین می شود.
در چنین حالتی فردی که داخل حمام است و بدون پوشش است دچار سوختگی وسیع در بدن می شود و متاسفانه چنین اتفاقی به صورت مکرر می افتد. گاهی نیز شعله آبگرمکن داخل حمام باعث انفجار مخلوط بخار آب و بخار بنزین می شود.
پیشگیری: برای پاک کردن رنگ از روی البسه از نفت استفاده کنید. بنزین ماده خطرناک تری است. بخار آب به علت دمای بالایی که دارد، می تواند بنزین را به صورت تبخیرشده در محیط دربیاورد که چنین وضعیتی احتمال احتراق را زیاد می کند پس هرگز بنزین را در محیطی که بخار آب داغ وجود دارد، به کار نبرید.
16- تماس ناگهانی لباس با شعله گاز
یکی از موارد دیگری که باعث بروز سوختگی در آشپزخانه می شود بی توجهی افراد منزل به وضعیت لباس خود در ارتباط با شعله گاز است! معمولا لباس راحتی که اغلب افراد در منزل می پوشند تی شرت یا پیراهن است که آن را روی شلوار یا دامن خود می اندازد. در چنین شرایطی اگر بدون توجه به روشن بودن شعله جلویی گاز به آن نزدیک شوند لبه پایین تی شرت یا پیراهن روی شعله روشن گاز قرار می گیرد و فاجعه رخ می دهد.
پیشگیری: تا آنجا که ممکن است از شعله جلویی گاز استفاده نکنید. هنگام نزدیک شدن به گاز مواظب لباس های خود باشید تا بر اثر نزدیک شدن به گاز مشتعل نشوند. تی شرت با پیراهن خود را داخل شلوار خود قرار دهید!
17- سوختگی در بیماران صرع
یکی از اتفاق هایی که به صورت مکرر باعث سوختگی می شود، سوختگی در افرادی است که دچار بیماری صرع هستند. حادثه به این ترتیب رخ می دهد که فرد مصروع کنار منبع حرارتی مانند بخاری برقی یا گازی یا شعله چراغ گاز روی زمین قرار گرفته است و هیچ کس کنار وی نیست.
در چنین شرایطی فرد دچار حمله تشنج ناشی از صرع می شود و هوشیاری خود را از دست می دهد و در فاصله بسیار نزدیکی از وسیله گرمایشی می افتد و چون بیهوش است دچار سوختگی شدید می شود بدون اینکه درد ناشی از سوختگی را حس کند! این اتفاق داخل حمام هم ممکن است بیفتد. بنابراین باید از بیماران مصروع در زمان استحمام مراقبت بیشتری کرد. چنین حادثه ای مکررا در مورد افراد معتادی که متعاقب مصرف مواد مخدر دچار افت سطح هوشیاری می شوند نیز رخ می دهد!
پیشگیری: افرادی که مصروع هستند همیشه به فکر تشنج های نابهنگام و ناگهانی باشند و همواره دور از منبع حرارتی قرار بگیرند. اعتیاد به مواد مخدر بلایی است که متاسفانه تعدادی از هموطنان ما به آن مبتلا هستند. چنین افرادی نیز باید متوجه امکان از دست دادن هوشیاری خود متعاقب مصرف مواد مخدر باشند! مسلما اگر یک فرد معتاد دچار سوختگی شود، مشکلی بر مشکل های وی و خانواده اش افزوده خواهد شد.
18- ریختن آب روی روغن داغ
یکی دیگر از علت های سوختگی در آشپزخانه، ریختن آب روی روغن داغ است. معمولا چنین اتفاقی زمانی می افتد که روی روغن داخل داخل ماهیتابه، آب ریخته می شود. در چنین حالتی روغن داغ به صورت قطرات سوزان به هوا پرتاب می شود و روی بدن افرادی که در نزدیکی ظرف مذکور قرار دارند، پاشیده می شود.
نمونه دیگر این اتفاق را زمانی داریم که روی روغن داغ داخل ماهیتابه، سیب زمینی خلال شده که با آب شسته شده ریخته می شود که رطوبت سیب زمینی نقش آب را در مثال بالا بازی می کند.
پیشگیری: کافی است به این نکته دقت شود که افزودن آب یا غذای مرطوب به روغن داغ می توان خطرناک باشد.
19- سیگار روشن
یکی از عواملی که متاسفانه سوختگی در خردسالان می شود، سیگار روشن است. معمولا افراد سیگاری در هر شرایطی اقدام به مصرف سیگار می کنند و گاهی پیش می آید نوزاد یا کودک خردسالی را در آغوش خود می گیرند و این در حالی است که سیگار روشن را نیز در دست دارند و گاهی آتش سیگار روشن به بدن و به خصوص صورت این طفل بی گناه برخورد می کند و باعث سوختگی کوچک ولی عمیق در بدن وی می شود!
گاهی افراد سیگاری درست قبل از خواب و در رختخواب اقدام به کشیدن سیگار می کنند. در چنین حالتی چون فرد در حال چرت زدن است ممکن است آتش سیگار باعث مشتعل شدن ملحفه و ایجاد آتش سوزی و در نتیجه سوختگی در فرد شود. این اتفاق اگر با مصرف داروهای خواب آور همراه باشد، ممکن است باعث سوختگی های شدیدتر شود.
پیشگیری: مصرف سیگار را قطع کنید و اگر قادر به ترک سیگار نیستید، حداقل در رختخواب سیگار نکشید. هرگز در حالی که سیگار روشن در دست دارید کودکان را در آغوش نگیرید.
20- بخاری نفتی و گازی
در بسیاری از منازل کشور ما هم چنان از بخاری نفتی یا گازی برای گرم کردن منازل استفاده می شود و هنوز شوفاژ و پکیج به علت هزینه اولیه بالای آن در کشور همه گیر نشده است. خطر مهم بخاری در منزل حرارت بسیار بالای بدنه بخاری است که اگر بدن فرد به صورت مستقیم با آن برخورد کند در کسر کوچکی از ثانیه باعث سوختگی اش می شود. این خطر بیش از هر کسی، خردسالان را تهیه می کند یعنی سنینی را که کودک توانایی حرکت کردن را پیدا کرده ولی از خطرهای اطراف خود بی اطلاع است. در چنین حالتی غفلت والدین ممکن است باعث بروز یک فاجعه برای چنین کودکی شود.
پیشگیری: راه دسترسی کودک خردسال به بخاری را محدود کنیم. از سنین کودکی در خصوص خطر سوختگی به وسیله بخاری به فرزندانمان آموزش دهیم. هرگز کودکانمان را اطراف بخاری روشن تنها رها نکنیم. ایجاد احساس مسئولیت در فرزندان بزرگ تر، نسبت به مراقبت از فرزندان کوچک تر می تواند بسیار کمک کننده باشد.
21- شومینه
شومینه یکی از وسایل گرمایشی است که در بسیاری از خانه ها مورد استفاده قرار می گیرد. مسلما گرمای حاصل از شومینه در زمستان بسیار مطبوع و خوشایند است اما مواردی پیش آمده که فرد برای استفاده از حرارت مطبوع شومینه، بیش از حد به آن نزدیک شده و این کار باعث شعله ور شدن البسه وی شده است.
چنین اتفاقی معمولا در افرادی که در هوای سرد زمستان، وارد منزل می شوند و به علت احساس شدید سرما با همان لباس چندلایه ای که تنشان دارند از پشت به آتش شومینه نزدیک می شوند. در چنین وضعیتی با توجه به پوشش چند لایه ای که تن دارند قبل از اینکه گرمای زیاد شومینه باعث احساس داغی در آنها شود البسه شان شعله ور می شود و آنها را می سوزاند!
پیشگیری: از نزدیک شدن بیش از حد به شومینه و نیز هر منبع حرارتی دیگر که واجد شعله مستقیم است، دوری کنیم.
22- باز کردن لوله فاضلاب به وسیله فشار گاز!
یکی از اشتباهات عجیب و غریب در برخی موارد باز کردن لوله فاضلاب به وسیله فشار گاز است! ماجرا از این قرار است که افراد برای باز کردن لوله فاضلاب مسدود شده، شلنگ گاز شهری یا کپسول گاز را دخل لوله فاضلاب می کنند و اطراف آن را می بندند و سپس شیر گاز را باز می کنند! تا بلکه از طریق فشار گاز، انسداد لوله فاضلاب رفع شود.
چنین کار خطرناکی که تقریبا هرگز باعث باز شدن لوله فاضلاب نمی شود، باعث تجمع گاز در محیط و به خصوص در لوله فاضلاب می شود و کوچک ترین شعله یا جرقه ای باعث انفجار این گاز تجمع یافته و بروز یک فاجعه خواهد شد.
پیشگیری: کمی عاقلانه رفتار کنیم و به این نکته مهم توجه داشته باشیم که گرچه، گاز باعث ایجاد آسایش بیشتر در زندگی ما شده ولی اگر درست مورد استفاده قرار نگیرد می تواند بسیار خطرناک و مرگ آور باشد.
22- انفجار گاز جمع شده در چاه
یکی دیگر از مواردی که باعث سوختگی در افراد می شود، انفجار گاز جمع شده در چاه هاست. همیشه داخل چاه های فاضلاب مقادیر قابل توجهی گاز تجمع می یابد که از جمله می توان به گاز متان (CH4) و نیز سولفید هیدروژن (H2S) اشاره کرد که این گاز بسیار خطرناک و قابل اشتعال است.
افرادی که داخل این چاه ها کار می کنند همیشه در معرض خطر مسمومیت با این گازها هستند ولی خطر دیگری که ایشان را تهدید می کند خطر انفجار این گازهای تجمع یافته است. ماجرا معمولا از این قرار است که کارگری مشغول به کار داخل چاه فاضلاب است.
در چنین وضعیتی یا خود وی اقدام به روشن کردن کبریت یا فندک داخل چاه می کند یا یکی از افرادی که بیرون چاه است کبریت روشن خود را داخل چاه می اندازد (اغلب بعد از روش ن کردن سیگار خود!) در هر 2 حالت این شعله باعث انفجار ناگهانی گاز تجمع یافته داخل چاه و در نتیجه سوختن کارگر نگون بخت داخل چاه می شود.
پیشگیری: لازم است به کارگرانی که داخل چاه کار می کنند آموزش داده شود که هرگز داخل چاه کبریت یا فندک نزنند و به افرادی که بیرون چاه هستند نیز آموزش داده شود که بعد از روشن کردن سیگار، کبریت روشن خود را داخل چاه نیندازند!
23- ماهیتابه روی اجاق گاز
یکی دیگر از مواردی که باعث بروز سوختگی به خصوص در اطفال در آشپزخانه می شود، بی توجهی به وضعیت قرارگیری ماهیتابه روی اجاق گاز است. در چنین حالتی دسته ماهیتابه به سمت بیرون از سطح گاز قرار گرفته و کودک کنجکاو در کوچک ترین زمان غفلت والدین به سمت گاز می رود و دسته ماهیتابه را می گیرد و به سمت خود می کشد و غذای داغ موجود در ماهیتابه روی کودک برمی گردد و فاجعه رخ می دهد.
پیشگیری: تا آنجا که ممکن است از شعله های عقبی اجاق گاز استفاده کنید و دسته ماهیتابه را طوری قرار دهید که امکان دسترسی به آن برای اطفال فراهم نباشد. به عبارت دیگر، دسته ماهیتابه روی سطح اجاق گاز قرار گیرد و نه خارج از آن!
24- دیگ زودپز
یکی دیگر از علت های شایع سوختن افراد به خصوص خانم ها در آشپزخانه دقت نکردن در نحوه استفاده درست از دیگ زودپز است.
می دانیم که دیگ های زودپز به گونه ای طراحی شده اند که با افزایش فشار داخل دیگ سرعت پخته شدن غذا افزایش یابد و غذا زودتر پخته شود. نکته مهم و قابل توجه در مورد استفاده از دیگ های زودپز این است که باید توجه داشت تا زمانی که فشار داخل دیگ کاهش نیافته و با فشار هوای محیط برابر نشده باشد، نباید در دیگ را باز کرد چرا که چنین کاری باعث خروج ناگهانی مقادیر زیادی غذای بسیار داغ همراه بخار آب از دیگ می شود و اطرافیان دیگ زودپز را به شدت می سوزاند.
پیشگیری: به افراد به خصوص خانم های خانه دار آموزش داده شود که در دیگ زودپز را تا خارج نشدن کامل بخار موجود در آن باز نکنند.
25- ریختن چاه بازکن داخل لوله فاضلاب
معمولا برای باز کردن لوله فاضلاب دستشویی آشپزخانه و روشویی و توالت از مواد شیمیایی خاصی تحت عنوان لوله بازکن استفاده می شود. اگر از نوع ماده شیمیایی به کار رفته در این لوله بازکن ها بگذاریم، نکته مهمی که باید به آن پرداخت این است که زمانی که این لوله بازکن ها را داخل لوله فاضلاب می ریزیم، ممکن است به علت تولید مقادیر زیادی گاز، ترکیب ماده چاه بازکن با آب به بیرون پاشیده شود. در چنین حالتی اگر فرد یا افرادی بالای سینک دستشویی ایستاده باشند، مواد سوزاننده به صورتشان پاشیده می شود و باعث سوختگی شدید و حتی آسیب چشم هایشان می شود.
پیشگیری: قبل از استفاده از لوله بازکن بروشور آن را مطالعه کنید و در ضمن بعد از ریختن لوله بازکن داخل سینک دستشویی برای چند دقیقه از محدوده آن دور باشید سپس با احتیاط شیر آب را باز کنید تا مواد شیمایی موجود در فاضلاب بدون خطر شسته و خارج شوند.
26- اسید یا چاه باز کن در ظرف
اشتباه بزرگی که بزرگسالان به صورت مکرر مرتکب می شوند و باعث سوختن کودکان می شود ریختن باقیمانده مواد شیمیایی مانند چاه بازکن یا جوهرنمک یا سایر اسیدها و قلیاها داخل ظروف بدون در یا با در شُل که به راحتی باز می شوند و قرار دادن آنها داخل دستشویی یا حمام است. در چنین حالتی کودک کنجکاوی که به تنهایی وارد دستشویی یا حمام شده بدون اطلاع از خطر بزرگی که وی را تهدید می کند با برداشتن ظرف پر از مواد سوزاننده به خود آسیب جدی وارد می کند.
پیشگیری: چنین مواردی را در ظروف مخصوص با در محکم که امکان باز کردن در آن برای اطفال وجود ندارد، بریزید و در مکانی دور از دسترسی کودکان قرار دهید.
27- فلاسک چای داخل اتومبیل
بسیاری از افراد در مسافرت ها، فلاسک آب جوش یا چای را با خود می برند تا زمانی که برای استراحت توقف می کنند چای یا نسکافه ای بنوشند و رفع خستگی کنند، اما موارد زیادی پیش آمده که سرنشینان وسیله نقلیه زمان حرکت اتومبیل برای نوشیدن چای، در فلاسک را باز کرده و آب جوش را داخل لیوان ریخته اند و درست در این زمان اتومبیل داخل دست انداز افتاده یا راننده مجبور به خارج شدن ناگهانی از مسیر مستقیم شده و این امر باعث ریختن آب جوش روی بدن فرد یا افراد داخل اتومبیل و ایجاد سوختگی در ایشان شده است.
پیشگیری: زمان حرکت اتومبیل در فلاسک آب جوش را باز نکنیم و این امر را به زمانی که اتومبیل متوقف شد، موکول کنیم.
28- اسپری در آتش
یکی از سرگرمی های شیطنت آمیز کودکان و نوجوانان به خصوص در چهارشنبه آخر سال انداختن کپسول خالی اسپری، حشره کش یا کپسول های کوچک خای گاز داخل آتش است که این کار باعث انفجار این کپسول ها و ایجاد صدای مهیب انفجار می شود.
با توجه به اینکه این کپسول ها هرگز به صورت کامل خالی نیستند و همواره مقادیری از گازهای قابل اشتعال داخل آنها وجود دارد، انداختن این کپسول ها داخل آتش باعث انفجار ناگهانی و اشتعال مواد موجود در آن و در نتیجه سوختن افرادی که نزدیک آتش هستند، می شود.
پیشگیری: به فرزندانمان درخصوص چنین خطر بزرگی آموزش بدهیم و در روزهای خاص مانند چهارشنبه آخر سال کودکان را تنها نگذاریم.
29- کنده شدن دسته کتری
هرچند وقت یکبار کتری آب جوش منزل را بررسی کنید! یکی از اتفاق هایی که مکررا باعث ایجاد سوختگی با آب جوش در منزل می شود جدا شدن دسته کتری آب جوش از بدنه آن است. ماجرا از این قرار است که بست های کتری آب جوش به مرور زمان با به کارگیری طولانی کم کم شل می شوند و هر زمان بیم جدا شدن دسته کتری از بدنه آن می رود اما افراد منزل به این خطر بزرگ توجهی ندارند و زمانی که کتری آب جوش را پر از آب کرده اند، به علت سنگینی کتری، دسته آن از بدنه جداشده و باعث بروز یک فاجعه می شود.
پیشگیری: ماهی یک بار بست های اتصال دسته کتری بدنه را بررسی و محکم کنید.
30- زغال قلیان
زغال موجود در بالای قلیان بسیار داغ است و می تواند باعث سوختن افراد شود. در چنین حالتی، کودکان که از این خطر بزرگ بی اطلاع هستند، ممکن است هنگام بازی به قلیان برخورد کنند و زغال داغ روی آنها بریزد و فاجعه ای رخ دهد.
پیشگیری: هرگز قلیان نکشیم و اگر چنین کردیم، مواظب کودکان هنگام استعمال قلیان باشیم.
31- نشستن در مجاورت سماور
معمولا در زندگی آپارتمان نشینی آشپزخانه ها به صورت open هستند. در چنین حالتی سماور را روی کابینت حد فاصل آشپزخانه و اتاق قرار می دهند. حال اگر سماور به صورت مطمئنی روی کابینت ثابت نشده باشد، ممکن است با کوچک ترین ضربه ای واژگون شود و اگر فرد یا افرادی زیر سماور نشسته باشند دچار سوختگی شدید با آب جوش می شوند.
پیشگیری: سماور به صورت مطمئن روی کابینت ثابت شود و در ضمن هرگز زیرکابینتی که سماور روشن روی آن است، ننشینیم.
32- پرکردن کتری یا ظرف غذا
یکی از مواردی که مکررا باعث بروز فاجعه سوختگی داخل منزل می شود، پرکردن ظرف غذا یا کتری آب جوش بیش از حد معمول است. ماجرا از این قرار است که اگر ظرف غذا یا کتری آب جوش را تا حداکثر ممکن پر از آب کنیم، متعاقب آنکه دمای این ظرف به نقطه جوش برسد محتویات آن شروع به جوشیدن می کند و این مساله باعث سررفتن آن و در نتیجه خاموش شدن شعله گاز به وسیله آب یا غذا می شود.
در چنین حالتی اگر اجاق گاز دارای سیستم ترموکوپل نباشد جریان گاز همچنان ادامه خواهد یافت و این در حالی است که شعله گاز خاموش شده است. چنین وضعیتی باعث تجمع گاز در محیط بسته منزل می شود و کوچک ترین جرقه یا شعله ای می تواند باعث بروز یک فاجعه شود.
پیشگیری: هرگز کتری آب جوش یا ظرف غذا بیش از حد استاندارد پر نکنید و از اجاق گازهای بدون ترموکوپل استفاده نکنید.
33- سفره روی میز
بسیاری از هموطنان ما روی میز داخل آشپزخانه یک سفره پلاستیکی یا پارچه ای می اندازند که مسلما ظاهر میز مذکور را بسیار زیباتر می کند اما این سفره یا پوشش روی میز می تواند باعث بروز یک حادثه خطرناک شود. در پاره ای از موارد مادر ظرف غذای داغ یا لیوان چای داغ را روی این سفره قرار می دهد و تنها چندلحظه که از کودک خود غافل می شود، فرزندش با گرفتن این سفره و کشیدن آن به سمت خود، ظرف غذای داغ یا چای داغ را روی خود می کشد و باعث بروز حادثه سوختگی می شود.
پیشگیری: سفره روی میز را به ترتیبی روی میز ثابت کنیم و کودکان را در آشپزخانه تنها رها نکنیم.
34- کود و چای
از جمله حوادث دیگری که بارها باعث سوختن کودکان شده، بغل کردن کودک به وسیله بزرگسالان در زمانی است که لیوان چای داغ در دست ایشان است. گاهی در چنین حالتی کودک به صورت ناگهانی دست خود را به لیوان چای داغ می زند و باعث ریختن مایع داغ روی خود یا فرد بزرگسال می شود یا دست خود را داخل لیوان چای داغ می کند.
پیشگیری: زمان نوشیدن چای کودکان را در آغوش نگیریم.
35- باز کردن زودهنگام شیر گاز
از جمله اشتباهات بزرگی که به صورت مکرر باعث ایجاد سوختگی در افراد می شود این است که زمان روشن کردن وسایل گازسوز فرد ابتدا شیر گاز را باز سپس کبریت یا فندک را روشن می کند. اگر روشن شدن کبریت یا فندک تنها با چند ثانیه تاخیر صورت گیرد، گاز تجمع یافته در محیط منفجر می شود و فرد می سوزد.
پیشگیری: اول کبریت یا فندک را روشن و سپس شیر گاز را باز کنید.
36- کودک و اتوی داغ
معمولا حادثه به این صورت رخ می دهد که فرد بزرگسال بعد از اتوکردن البسه، اتوی داغ را رها می کند و سراغ کارش می رود، غافل از اینکه کودک کنجکاو سراغ آن می رود و....
پیشگیری: زمان استفاده از اتو مراقب اطفال باشید و بلافاصله بعد از اتمام کار، اتو را از برق خارج کنید و در محلی مطمئن قرار دهید.
نظرات بینندگان