"طبق آمار باشگاههای فوتبال در سال بیش از 500 میلیارد تومان هزینه می‌کنند. آیا این هزینه خروجی داشته است؟ آیا فوتبال به عنوان یک سرگرمی به اندازه پولی که هزینه کرده کارآیی و سرگرمی داشته؟ آیا مردم به اندازه دهه 60 تا 70 لذت می‌برند؟ این همه هزینه می‌کنیم اما آخرین تصاویر قهرمانی فوتبال ملی و باشگاهی ما تقریباً رنگ و رو رفته است"
همانطور که ملاحظه می فرمایید سرتاپای این نقل قول، بیشتر حکم "بیانیه" دارد تا یک شوخی خنده دار. آن هم بیانیه ای مستند بر"طبق آمار". لذا طبیعی است که مخاطب، این بخش را جدی بگیرد و اینطور استنباط کند که هزینه ها در فوتبال ما نجومی و سرسام آور است، آن هم بدون خروجی، بدون کسب قهرمانی و بدون ایجاد سرگرمی. بنابراین نیاز است جهت تنویر افکار عمومی به این شبهات پاسخ گفته شود، با این مقدمه که ورزشی نویسان اولین منتقدان مدیریت فوتبال در این کشور هستند و روزی نیست که عملکرد فدراسیون و سازمان لیگ را زیر سوال نبرند.
اولین سوالی که مطرح می شود این است که این آمار 500 میلیارد تومان در سال هزینه باشگاه ها از کجا آمده است؟
تنها آمار اعلام شده حکایت از 161 میلیارد تومان، هزینه قراردادها در لیگ شانزدهم دارد. با وجود همه ایراداتی که اهل فن نسبت به ایجاد تورم کاذب و سوء مدیریت در تدوین بودجه باشگاه ها گرفته اند و این رقم می توانست کمتر باشد ، ولی در مقایسه با آمار باشگاه های آسیا که در کورس رقابت برای قهرمانی هستند، ناچیز است و یکی از عللی که این قهرمانی را برای باشگاه های ما به آرزویی غیرقابل دسترس تبدیل کرده هم همین است. تنها قیمت یک بازیکن برزیلی تیم الجیش برابر کل بودجه باشگاه نفت بود و بودجه "خط حمله" این تیم برابر با یک سوم کل قراردادهای بازیکنان و کادرفنی 16 تیم حاضر در لیگ برتر! با این شرایط، اهدای قهرمانی آسیا جهت سرگرم کردن مردم به معجزه شبیه است.
در ارتباط با تیم ملی اوضاع از این هم خراب تر است
"در مجمع عمومی فدراسیون فوتبال؛ کفاشیان بودجه سال آینده فدراسیون را 50 میلیارد تومان اعلام کرد و گفت 10 میلیارد تومان از این رقم به تیم ملی بزرگسالان، 2.5 میلیارد به تیم‌های پایه، 2.5 میلیارد به تیم‌های بانوان، یک میلیارد فوتسال و یک میلیارد فوتبال ساحلی اختصاص پیدا کرده و بقیه این بودجه نیز صرف پروژه‌های عمرانی فدراسیون و حقوق و مزایای اعضای فدراسیون فوتبال خواهد شد."
از آنجایی که برخلاف عرف بین الملل، ریز تراز مالی فدراسیون فوتبال ایران محرمانه است، مجبوریم به بیانیه مربوط به بودجه 95 که در اختیار رسانه ها قرار گرفته است اکتفا کنیم. حال بیاییم بودجه 50 میلیارد تومانی این فدراسیون را با بودجه سال پیش فدراسیون فوتبال مراکش مقایسه کنیم:
*عکس تراز مالی فدراسیون فوتبال مراکش
دریافتی های این فدراسیون به پول ما 220 میلیارد تومان بوده است(بیش از چهار برابر ایران). با این حال یک سایت ورزشی فرانسه در تحلیل آن نوشته است: "متاسفانه یک ارتباط مستقیمی بین هزینه های ورزشی و نتایج در رقابت های الیت وجود دارد و بودجه متواضع فدراسیون فوتبال مراکش که یک دهم بودجه باشگاه پاری سن ژرمن است، عدم جاه طلبی فوتبال این کشور را نشان می دهد"
مراکش کمتر از نیمی از جمعیت ما را دارد، تولید ناخالص داخلی آن نزدیک یک چهارم ایران است مثل نسبت مساحتش که یک چهارم کشور ماست. ورزشی نویسان خود از سرسخت ترین منتقدان فدراسیون هستند ولی هنگامی که حملات از ابعاد منطقی و اصولی خارج می شود و شکل همان فحش هایی را می گیرد که نباید در ورزشگاه ها بشنویم، باید انصاف را رعایت کرد و به این فدراسیون تبریک گفت که توانسته با این بودجه، مقام سومی جهان را در فوتسال مردان، قهرمانی فوتسال بانوان آسیا، نایب قهرمانی نوجوانان آسیا و رنک بالای فوتبال ساحلی را نصیب ایران کند و تیم ملی بزرگسالانش با رتبه اول آسیا جزو مدعیان اصلی صعود به جام جهانی باشد. یعنی ببینید این دوستان کار را به جایی رسانده اند که مجبوریم از فدراسیون تعریف کنیم!
موئسسه Deloitte & Touche که جزو 5 موئسسه معتبر حسابرسی در جهان است در سال 2010 حجم مالی مجموعه صنعت فوتبال در جهان را 500 میلیارد دلار گزارش کرده است(طبق آمار فیفا، تنها در عرض یک سال گذشته 42 درصد به رقم TMS یا حجم مبالغ نقل و انتقالات بین المللی بازیکنان افزوده شده است). این موئسسه، صنعت فوتبال را هفدهمین اقتصاد دنیا معرفی کرده و حجم آن را بیش از کل تولید ناخالص داخلی کشورهایی چون سوئیس و بلژیک.
اگربه همه اینها بودجه 200 میلیارد دلاری که قطر تنها برای برگزاری جام جهانی اختصاص داده را هم اضافه کنیم، محقر بودن اقتصاد فوتبال در کشور ما بیشتر نمایان می شود و در واقع می توانیم ادعا کنیم: پولی خرج فوتبال نشده!
نویسنده : شاهین اشکان
